BouwBelang 5 - 2018

12 BOUWBELANG | NUMMER 5 - 2018 “Maar ik vind ook dat de overheid een taak heeft om de transitie in goede banen te leiden” INTERVIEW 100 MILJOEN De bouw heeft het na een lange tijd van recessie weer behoorlijk druk. Levertijden lopen op en er is een schrij- nend tekort aan vakbekwaam personeel. En tegelijk liegen de opgaven er niet om. De bouwsector draait de komende jaren op volle toeren om te kunnen voldoen aan de nieuwbouw- en renovatieopgave. Dat geldt voor woningen en utilitaire gebouwen. Voor 2050, zegt de overheid, gaan zes miljoen woningen uit de bestaande voorraad naar nul-op-de-meter. De gebouwde omgeving moet bovendien circulair en gasvrij worden. Hoe gaat de markt dat realiseren en wie moet dat betalen? “Als je die opgaven uitsluitend aan de markt overlaat, dan kan het lang duren. Natuurlijk, een enkeling zal zich onderscheiden op de duurzame aspecten van de bouw. En die zullen ongetwijfeld een prima boterham kunnen verdienen. Maar daarmee ga je het niet redden voor 2050. Zeker niet in een periode waarin iedereen prima kan rondkomen op de traditionele manier. Immers: waarom zou je veranderen als de markt er niet om vraagt? Dus je moet iets met wet- en regelgeving doen om de transities een meer dwingend karakter mee te geven. Dat hebben we in het verleden ook gezien. In- novaties nemen een vlucht als de overheid ze afdwingt door wetgeving. Maar ik vind ook dat de overheid een taak heeft om de transitie in goede banen te leiden. Enerzijds wet- en regelgeving en anderzijds een gelei- delijke overgang die gepaard gaat met een financiële injectie om de boel op gang te krijgen én incentives via bijvoorbeeld de belastingwetgeving. Je kunt de ontwik- kelingskosten van de transitie niet neerleggen bij de huurders. Daar moet de overheid zijn rol pakken. En dat doet ze ook al voor een deel door 100 miljoen uit te trek- ken voor de verduurzaming van woningen. En er zijn nog wel meer maatregelen genomen om die onrenda- bele top weg te werken. Door een stukje van de verhuur- derstoeslag om te zetten in subsidie, bijvoorbeeld.” INDUSTRIALISATIE Volgens Nelissen is er qua kosten en snelheid ook veel te winnen door een combinatie van opschaling en industrialisatie. “Denk aan een omgekeerde lopende band. Je pakt een hele wijk van honderden woningen aan door met een ‘transitietrein’ van bouwers en instal- lateurs door de straten te trekken.” Wordt de transitieopgave daardoor een aangelegenheid van enkele hele grote bedrijven? Dan zet je het mkb – volgens onze premier de ruggengraat van de samen- leving – toch buitenspel? En komt het ambacht dan niet onder druk te staan? “De mkb’ers zullen voor een belangrijk deel invulling moeten geven aan de uitvoering. Bovendien acht ik het niet uitgesloten, dat een consortium van mkb’ers op de ‘locomotief van de transitietrein’ zitten. Dat levert voor het mkb ongelooflijk veel werk op. Het is onvermijdelijk dat het ambacht voor dit soort werken zal veranderen. Bouwen wordt, meer nog dan nu al het geval is, een kwestie van monteren. Dat is in lijn met wat ik al gezegd heb over circulair ontwerpen en bouwen. Ik zie belang- rijke voordelen van die verandering van het ambacht. De fysieke belasting van de bouwvakker zal een stuk minder worden, doordat robots het zware werk overne- men. Dat zie je nu al in de stratenmakerij, waar al veel op een mechanische wijze gebeurt. Daarnaast heb je natuurlijk nog een flink aantal vakmensen nodig die het traditionele ambacht beheersen. Bijvoorbeeld om de ruim 1 miljoen monumenten te onderhouden.” PERSOONLIJK ERVARING Elphi Nelissen woont al 12½ jaar in een woning zonder gasaansluiting. In plaats daarvan is destijds een wk- opslagsysteem aangelegd, met een warmtepomp en vloerverwarming/-koeling. “Ik weet uit ervaring dat je ook zonder een gasaansluiting buitengewoon aange- naam en comfortabel kunt wonen. De kennis bij de in- stallateur die de boel heeft aangelegd, was echter nog niet op niveau. Daardoor moesten we delen van de lei- ding vervangen, met name de verbindingstukken tus- sen warmtepomp en bron. Dat kun je de installateur niet kwalijk nemen. Elke verandering gaat immers gepaard met een periode van gewenning waarin de kinderziek- tes eruit gehaald moeten worden. Dat is in de aanloop naar de transitie niet anders. Tot 2023 hebben we de tijd om in pilots meer te leren over de aanpak van circulair bouwen en moet het basiskamp ingericht zijn.” ■ “Elke verandering gaat immers gepaard met een periode van gewenning waarin de kinderziektes eruit gehaald moeten worden”