BouwBelang 2 - 2019

10 energie gemakkelijk opslaan.” Stroom opslaan via gasleiding? Dat vraagt om uitleg. “Wij experimenteren in het laboratorium met conversie- systemen. Iedereen die op de middelbare school gezeten heeft, kent het principe. Je hangt twee elektroden in het water en bij de ene pool ontstaat zuurstof, bij de andere waterstof. Je kunt dus waterstof maken van elektriciteit. En van waterstof is het maar een kleine stap naar me- thaan. Dit is bijvoorbeeld onderzocht door een promo- venda van Bert Weckhuysen, hoogleraar Chemie in Utrecht. Je moet er CO 2 aan toevoegen en dat haal je uit een opslagtank of uit de lucht. Wat je noemt een win- winsituatie. Van elektronen maak je moleculen. Dat is wat je eigenlijk aan het doen bent. En dat gas kun je samenpersen en opslaan voor later gebruik om er bij- voorbeeld weer elektrische energie van te maken. Ster- ker nog: we hebben al een gasopslag in Bergermeer (NH). Daar past 130 terawattuur in. In Nederland ge- bruiken we met z’n allen 120 terawattuur stroom per jaar.” ELFSTEDENTOCHT Er zijn meer ontwikkelingen die op termijn een belang- rijke rol kunnen spelen in de opslag van energie. Smeul- ders wijst op de afkortingen tea, teo en ted – thermische energie uit afvalwater, oppervlaktewater en drinkwater. Warmte halen uit oppervlaktewater heeft volgens hem belangrijke positieve bijwerkingen. “Het water koelt af. Je kunt er het zogeheten hitte-eilandeffect in de bin- nensteden mee te lijf gaan. Verder wordt de kwaliteit van het water beter, want je hebt minder last van algen- groei. En – aldus Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar Climate Design & Sustainability aan de TU Delft – de kans op een Elfstedentocht neemt toe. Een aardige me- tafoor om het systeem aan de man en vrouw te brengen. Het systeem is ook goed inzetbaar op wijkniveau en re- latief eenvoudig en goedkoop aan te leggen. Kunststof- leidingen volstaan. Die breng je aan door horizontaal gestuurd te boren. Dus nauwelijks graafwerk.” Ook de ontwikkelingen rond PCM’s, phase change mate- rials zijn veelbelovend. Door warmteopname uit de om- geving smelt de zoutoplossing of –kristallen en koelt de omgeving af. Wanneer de temperatuur zakt, stolt het materiaal weer en geeft warmte af aan de omgeving. De zouten zijn bijvoorbeeld in driehoekige warmtebatterij- en te stoppen voor onder de trap. KATTENGRIT Smeulders “TCM’s, thermochemical change materials, zijn een volgende stap. Daarbij gaat het om het absorp- tievermogen van zouten. Wij hebben proeven gedaan met kattengrit. (zie ook: youtube, Universiteit van Ne- derland, Smeulders – red.). Het grit is dan de warmte- batterij. Hierin zit warmte opgesloten dankzij stroom uit de pv-panelen of warmte van zonnecollectoren. De op- slagcapaciteit is een factor vijf hoger dan bij pcm’s. Er zijn fabrikanten die de warmtebatterij leveren plus het Volgens hem is alleen al door die maatregel een CO 2 -reductie van 50 procent te realiseren. “Die 37 pro- cent heb je dan in de knip. Neem die tijd tot 2030 om rustig na te denken over vervolgstappen tot 2050. Van het gas af kan altijd nog. Dat is namelijk niet zo moeilijk. Je kunt heel eenvoudig thuis de gaskraan dichtdraaien. Kost je nog geen vijf minuten tijd.” BEHOUD GASNETWERK Het is volgens Smeulders echter de vraag of het met het oog op toekomstige ontwikkelingen verstandig is om af- scheid te nemen van zo’n fijnmazig vertakt netwerk van gasleidingen. Wat bedoelt hij daar precies mee? “Wie iets met duurzame energie wil, moet ook nadenken over opslag. Er zijn dagen waarop het niet waait en de zon niet schijnt. Op die dagen moet er toch energie geleverd worden. Elektriciteit kun je moeilijk in grote hoeveelhe- den opslaan. Met stroombatterijen kun je die vraag niet opvangen. Het is niet voor niks, dat TenneT nu al vaak nee verkoopt als je op zonnige dagen het overschot aan elektrische energie uit je pv-panelen wilt terugleveren aan het net. Je kunt er op wachten dat die salderingsre- geling een keer stopt. Daar sta je dan met je nul-op-de- meter (nom) woning. Overigens vind ik die nom-aan- duiding een totaal verkeerde en verhullende term. Je spreek namelijk van nom op basis van een gerekend gemiddelde over een jaar. Maar ondertussen maak je wel gebruik van de infrastructuur om de fluctuaties uit te middelen. Met andere woorden: jij maakt mooie sier en de problemen leg je op het bordje van de overheid. Zonder een opslagsysteem om fluctuaties op te vangen zit je gewoon te pronken met andermans veren. Maar dit terzijde. Waar ik naartoe wil: via het gasnetwerk kun je in de toekomst wellicht het overschot aan elektrische BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2019 “Van het gas af kan altijd nog. Gewoon thuis de gaskraan dichtdraaien. Kost je nog geen vijf minuten”