BouwBelang 2 - 2019

9 NUMMER 2 - 2019 | BOUWBELANG INTERVIEW H ij praat op kalme toon en lardeert zijn betoog met subtiele humor. Het moet een genoegen zijn onder zijn leiding onderzoek te doen. Maar, zegt hij, het is vooral de maatschappelijke uitdaging die vele jonge studenten naar zijn on- derzoeksveld trekt. David Smeulders is hoogleraar Ener- gie Technologie aan de TU Eindhoven. En sinds zijn brief in de Volkskrant waarin hij zijn verontrusting uit- spreekt over het overhaaste afscheid van een gasnet- aansluiting, geniet hij landelijke bekendheid. Wat stoort hem aan de klimaatdiscussie zoals deze in Nederland gevoerd wordt? “Het middel is doel geworden. Dat we van het gas af- moeten staat niet ter discussie. Het gaat alleen nog maar om de vraag hoe we dat realiseren. En daarop heeft het bedrijfsleven natuurlijk wel een antwoord. Ter- wijl ik nog nergens een goede onderbouwing heb gezien of die maatregel wel leidt tot het resultaat waar het in het klimaatdebat om gaat, namelijk: reductie van de CO 2 -emissie. Als wetenschapper vind ik dat erg onbe- vredigend. Dus heb ik wat cijfers in een excel-spread- sheet gezet en de scenario’s en de gevolgen van de maatregelen uit het klimaatakkoord geraadpleegd die zijn samengesteld door Machiel Mulder van het Centre for Economic Energy Research (RU Groningen). Da’s al- lemaal niet zo ingewikkeld. Daarmee ben ik op eigen initiatief – want wetenschappers waren niet uitgeno- digd – aangeschoven aan een klimaattafel. Nou, dat was dus niet de bedoeling. Want fundamentele vragen stel- len over wat allang vaststaat, doen we niet.” Smeulders vergelijkt de klimaattafels met een Poolse landdag. Er is een doodzieke patiënt, maar niemand komt op het idee er een dokter bij te halen. In plaats daarvan gaat men in conclaaf, een soort community ga- thering, om erover te praten. De één heeft thuis nog wat medicijnen liggen, die – aldus zijn vaste overtuiging – tegen alle ziektes helpen. De ander vindt aderlating wel een goed idee – hij verkoopt namelijk scherpe mesjes. “We hebben draagvlak verward met belangenbeharti- ging.” CIJFERS Over welke cijfers heeft Smeulders het precies? “We we- ten waar het naartoe moet. Dat staat keurig in het ont- werp klimaatakkoord. Tot 2030 hebben we de tijd om alle kolencentrales te sluiten. We weten hoeveel wind- parken er gaan komen. En dan verwerk je ook de kennis over groeicurves in dit soort processen – in de opstart- fase ligt het tempo niet hoog, daarna komen de ontwik- kelingen pas goed op gang. Dat zet je netjes in een mo- delletje en dan blijkt, dat je met het meest ambitieuze scenario voor niet-fossiele brandstoffen (zon, wind en dergelijke) door van het gas af te gaan ongeveer 4 pro- cent CO 2 per jaar kunt besparen in 2030. We produceren in de gebouwde omgeving ongeveer 24 megaton aan kooldioxide. In het ontwerp klimaatakkoord staat een reductie van 3,4 megaton en die komt dan bovenop een eerder geformuleerde opgave van 5,7 megaton. Totaal 9,1 megaton en dat komt overeen met een reductie in 2030 van 37 procent! Die 4 procent schiet dus niet erg op. Bovendien voorzie ik een enorme stijging van het stroomverbruik, als je van het gas afgaat. Dat is gemak- kelijk uit te rekenen. Een gemiddeld gezin heeft een jaarlijks stroomverbruik van 3000 kilowattuur en een gasvraag van 1500 kubieke meter. Die 1500 kuub gas staat gelijk aan 15.000 kwh. Geen gas in huis betekent vijf maal zoveel stroom. Bovendien groeit het stroomver- bruik ook nog eens, doordat we bijvoorbeeld meer elek- trisch gaan rijden. In de scenario’s die ik gezien heb, kom je uit op een verdubbeling. Die stroom moet je op- wekken en dat lukt alleen door inzet van fossiele brand- stof. Dus meer gasgestookte centrales, want kolen wil- len we niet meer. En dan bereik je wat je juist niet wilt, namelijk een toename van de CO 2 -emissie. Om maar te zwijgen over de kosten die gemoeid gaan met de ver- zwaring van het elektriciteitsnet, onder meer een com- pleet nieuw hoogspanningsnetwerk. Mel Kroon, de voormalig ceo van TenneT, zei onlangs in een interview dat we in Nederland een campingnetje hebben, juist doordat er twee complementaire systemen – gas en stroom – zijn.” ISOLATIEPROGRAMMA De hoogleraar ziet voor de korte termijn tot 2030 veel meer in een fatsoenlijk isolatieprogramma. 3,3 miljoen van de in totaal 7,7 miljoen woningen zijn inmiddels voorzien van een energielabel, waarvan het merendeel D of slechter is gekwalificeerd. Zijn advies: isoleer die woningen fatsoenlijk voor een opwaardering tot label B. “Het is niet uit te leggen dat Neder- land van het gas af wil en in België en Duitsland de burgers een premie krijgen als ze een gas- aansluiting nemen” >