BouwBelang 5 - 2019

9 NUMMER 5 - 2019 | BOUWBELANG COLUMN HARRY MARISSEN AA heeft een accountantspraktijk in Groningen met meerdere bouw- en bouwgerelateerde ondernemingen als klant. Daarnaast is hij bestuurslid van SRA, de grootste koepelorganisatie van accountantskantoren in Nederland. Ondernemen in onzekere tijden D e stikstofproblematiek maakt nog maar eens duidelijk hoe externe factoren van grote invloed kunnen zijn op de ontwikkelingen in een bepaalde bedrijfstak. De vraag is of en hoe u zich hierop kunt voorbereiden én moet reageren. De vooruitzichten voor de bouw leken dit voorjaar nog zo positief. In 2018 hebben veel ondernemingen hun resultaat fors zien stijgen en het weerstandsvermogen van de onder- neming versterkt. Met een grote behoefte aan woningen leek de zon volop te schijnen. De uitspraak van de Raad van State gooit echter roet in het eten. Naar schatting zo’n 18.000 projecten zijn hierdoor voorlopig ‘on hold’ gezet waar- door deze vertraging oplopen en daarmee op zijn minst zorgt voor vertraging in de omzetontwikkeling. Hierbij gaat het ook om kleinere projecten, waardoor ook regionaal werkende ondernemingen in de bouw worden geraakt. Het is belangrijk dat u inzicht heeft in uw eigen onderne- ming. Hoe staat u er voor? Heeft u een voortschrijdende liquiditeitsplanning opgesteld, waardoor u inzicht heeft in de toekomstige kasstromen? Juist het monitoren van uw verwachte inkomsten en uitgaven is in tijden van onze- kerheid erg belangrijk. Daarbij is het van belang dat u de uitgangspunten voor een dergelijke planning goed in beeld heeft. Het is belangrijk dat u de uitgangspunten van uw prog- nose continue toetst. Kloppen ze nog wel onder de huidige omstandigheden? Zijn er binnen mijn orderportefeuille pro- jecten die tot uitstel of mogelijk zelfs afstel leiden als gevolg van de stikstofproblematiek? Soms zijn de effecten niet exact te bepalen of zelfs nog volstrekt onzeker. In dat geval is het slim om een aantal scenario’s uit te werken. Hierbij kunt u uitgaan van de meest positieve uitkomst, maar daar- naast ook een calculatie maken van de situatie als het over- wegend tegenvalt. Zo heeft u voor uzelf een duidelijk beeld van de mogelijke ontwikkelingen in de toekomst en kunt u per scenario ook een beleid uitwerken. De meeste innovaties komen tot stand door het oplossen van problemen die daarvoor onoplosbaar leken. Zo geeft het rapport Remkes ook oplossingsrichtingen aan voor de bouw. Bijvoorbeeld het zo snel mogelijk inzetten op modulair, energieneutraal, circulair en natuurinclusief bouwen. En dat dit door middel van vergunningen en aanbestedings- eisen moet worden afgedwongen. Koplopers in duurzaam bouwen geven aan dat dat de stikstofproblematiek wel eens een ‘gamechanger’ kan zijn die de bouwsector structureel gaat veranderen. Als u weet in te spelen op de veranderende spelregels, kan de huidige onzekerheid de basis zijn voor een sterker bedrijf in de toekomst. Circulair met bouwkeramiek ■ Tijdens de Dag van de Duurzaamheid presenteerde branchekoepel Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek de poster ‘Circulair met bouwkeramiek’. De visualisatie toont de vele mogelijkheden om met gebakken bouwproducten circulair te bou- wen. De toepassingen worden getoond aan de hand van een artist impression van het innova- tieve Funda Huis©, samengesteld op basis van voorkeuren van bezoekers van website Funda. Net als hout, vlas, schapenwol en schelpen is ook klei uit de grote rivieren een hernieuw- bare grondstof. Dat is een natuurlijke en ruim beschikbare, bovendien lokale grondstof. De hernieuwbaarheid blijkt uit wetenschappelijk onderzoek door Deltares in samenwerking met de Universiteiten van Utrecht en Wageningen. “Deze oneindig beschikbare primaire grondstof vormt een welkome aanvulling op een op her- gebruik en inzet van secondaire grondstoffen gebaseerde circulaire economie”, aldus KNB- directeur Ewald van Hal bij de presentatie. Hij wees daarbij op de meerwaarde van kleiwin- ning voor de ontwikkeling van nieuwe natuur en de bijdrage aan hoogwaterveiligheid in het rivierengebied. Het funda Huis© - ontwerp: Heren 5 architecten en Dingeman Deijs Architects - artist impression: De Beeldenfabriek - meer informatie: www.funda.nl/fundahuis - www.knb-keramiek.nl CIRCULAIR MET BOUWKERAMIEK STRAATBAKSTEEN 1. gemaakt van riverklei, een hernieuwbare grondstof 2. zeer lange levensduur (125-250 jaar ) 3. goed herbruikbaar want los gelegd en blijvend mooi 4. lage milieu-impact (MKI) door veelvuldig hergebruik en lange levensduur WAT IS CIRCULAIR? eindige grondstoffen worden steeds opnieuw gebruikt WAT ZIJN DE DOELEN? - verminderen milieubelasting - voorkomen uitputting grondstoffen - voorkomen aantasting ecosystemen - voorkomen afval WAT IS BOUWKERAMIEK? alle bouwproducten gemaakt van gebakken klei WAT IS EEN HERNIEUWBARE GRONDSTOF? een grondstof die op menselijke tijdschaal (≈ 100 jaar) op natuurlijke wijze wordt aangevuld WAT IS CRADLE TO CRADLE (C2C)-CERTIFICERING? producten beoordeeld op vijf C2C-basiscriteria: de zuiverheid van grondstoffen, recycling, energie- en watergebruik en sociale omstandigheden HOE WORDT DE MILIEUPRESTATE AANGEDUID? met de Milieukostenindicator (MKI) - de verschillende milieu-impacts uit een levenscyclusanalyse (LCA) worden tegen elkaar afgewogen en vertaald naar één cijfer - goedgekeurde gegevens zijn opgenomen in de Nationale milieudatabase (zie milieudatabase.nl) WAT IS HET FUNDA-HUIS? het droomhuis van Nederland op basis van funda's big data (de grootste woningsite van Nederland) - “een rijtjeshuis met het ruimtelijk gevoel van een kasteel” HOE IS DE AANPAK? 1. gebruik duurzaam gewonnen hernieuwbare grondstoffen of ruim beschikbare grondstoffen 2. zorg voor lange gebouw- en productlevensduren 3. maak een volgende gebruikscyclus mogelijk 4. minimaliseer de milieu-impact van het bouwwerk over de gehele levensduur 5. benut waar mogelijk bestaande gebouwen, producten en materialen BAKSTEENMETSELWERK (met kalkmortel) 1. gemaakt van rivierklei, een hernieuwbare grondstof 2. zeer lange levensduur (150+ jaar) 3. herbruikbaar bij gebruik van kalkmortel, anders recyclebaar 4. beperkte milieu-impact (MKI), lage impact bij gebruik kalkmortel GEBAKKEN DAKPAN (met of zonder zonnecel) 1. gemaakt van rivierklei, een hernieuwbare grondstof 2. zeer lange levensduur (75+ jaar, geglazuurd 100+ jaar) 3. herbruikbaar want demontabel en lange levensduur 4. lage milieu-impact (MKI) DROOGSTAPELSYSTEEMMET BAKSTEEN 1. gemaakt van rivierklei, een hernieuwbare grondstof 2. zeer lange levensduur (150+ jaar) 3. herbruikbaar want demontabel en lange levensduur 4. lage milieu-impact (MKI) door hergebruik en lange levensduur KERAMISCHE STEENSTRIPS VERLIJMD OP ISOLATIE, of OP GEPREFABRICEERDE PANELEN, MECHANISCH VERANKERD AAN ACHTERCONSTRUCTIE 1. steenstrips gemaakt van rivierklei, een hernieuwbare grondstof 2. lange levensduur en de prefab panelen zijn vervangbaar 3. prefab panelen zijn herbruikbaar want demontabel 4. steenstrip heeft een lage milieu-impact , de impact (MKI) van de achterconstructie komt daar bij KERAMISCHE GEVELSYSTEEMMET MECHANISCHE VERANKERDE TEGELS 1. gemaakt van klei, een ruim beschikbare grondstof 2. zeer lange levensduur (75+ jaar) 3. herbruikbaar want demontabel, lange levensduur en C2C certificering 4. beperkte milieu-impact (MKI) KERAMISCHE WAND- EN VLOERTEGELS 1. gemaakt van klei, een ruim beschikbare grondstof 2. lange levensduur (50+ jaar) 3. hoogwaardig recyclebaar, C2C certificering 4. lage milieu-impact (MKI) KERAMISCH SANITAIR (toilet, wasbak e.d.) 1. gemaakt van klei,een ruim beschikbare grondstof 2. zeer lange levensduur (75+ jaar) 3. herbruikbaar door lange levensduur 4. lage milieu-impact (MKI) KERAMISCHE RIOLERING (gresbuizen) 1. gemaakt van klei, een ruim beschikbare grondstof en 30% gerecycled materiaal 2. zeer lange levensduur (100+ jaar) 3. hoogwaardig recyclebaar, C2C certificering 4. beperkte milieu-impact (MKI) KERAMISCHE BINNENMUURSTEEN 1. gemaakt van rivierklei, een hernieuwbare grondstof 2. zeer lange levensduur (150+ jaar) 3. hoogwaardig recyclebaar bij dunne voegen en afwerking met leemstuc 4. beperkte milieu-impact (MKI)