BouwBelang 3 - 2021

Stofvrij werken: logisch toch? Werknemers in de bouwnijverheid nemen gelukkig steeds vaker maatregelen tegen het vrijkomen van het zeer schadelijke kwartsstof. Werkgevers zeggen ook meer te doen aan de stofproblematiek en er wordt vaker gebruik gemaakt van stofbeperkende apparatuur. Toch worden er onder tijdsdruk nog wel eens maatregelen achterwege gelaten. Gevaarlijk voor de gezondheid en Inspectie SZW controleert intensief op ‘zichtbaar stof’ dat vrijkomt. Overtredingen kunnen leiden tot flinke boetes en stillegging van het werk. F ijnstof is schadelijk voor de ge- zondheid en dan vooral kanker- verwekkende stoffen zoals res- pirabel kwarts, hardhout, chroom en nikkel. Jaarlijks ster- ven er in Nederland volgens TNO circa 2.000 – 3.500 mensen aan werkgerelateerd kan- ker. Vooral in de bouw, houtverwerkende in- dustrie en metaalindustrie is de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen hoog. De belangrijkste kankerverwekkende stoffen die in deze sectoren veelvuldig vrijkomen zijn respirabel kwarts, hardhoutstof en las- rook (met daarin soms zeswaardig chroom). RESPIRABEL STOF Bij het gebruik van (hand)gereedschappen om steenachtige materialen te bewerken is de blootstelling aan de kankerverwekkende stof respirabel kwarts hoog. TNO voert zelf onder- zoek uit in een speciale testruimte. Deze ‘Worst Case Room’ is karakteristiek voor een kleine werkomgeving (denk aan een badka- mer of hal.) met een relatief grote emissiebron en een lage ventilatievoud, zodat er onder ‘worst case conditions’ getest wordt. De tests worden uitgevoerd met 100% inschakeltijd van het betreffende gereedschap gedurende één uur. Het blijkt dat in de testruimte onder ongun- stige omstandigheden bij een tiental bewer- kingen, zoals boren, slijpen, zagen en hakken, zonder het treffen van maatregelen, de wet- telijke grenswaarde van respirabel kwarts overschreden wordt met een factor variërend van 15 tot 5.000. Als de testen worden uitge- voerd met gebruik van innovatieve technologische oplossingen, neemt de blootstelling met meer dan een factor 35 tot 8.700 af. Wat zijn de grenswaarden? In het Arbobesluit staan grenswaarden voor vrijkomend stof. Een werknemer mag, gemeten in de ademzone, gemiddeld over een 8-urige werkdag niet worden bloot- gesteld aan de Grenswaarde Stoffen op de Werkplek (GSW TGG-8u). De grenswaarde voor respirabel kwarts is 0,075 mg/m³. Voor houtstof is de grenswaarde 2,0 mg/m³ bij een acht-urige werkdag. Dat betekent dat bij concentra- ties onder de grenswaarde er geen gezondheidseffecten aangetoond zijn. Om het gebruik van stofzuigers te bevorderen heeft TNO een pictogram stofzuiger ontwikkeld en een keuzetabel stofzuigers. Voorbeeld van een goede stofafzuiging met de accu-alleszuiger ASR 36-18 BL 25 M SC van Metabo. Deze stofzuiger heeft stofklasse M en neemt 99,9% van al het stof op. Een vergelijkbaar model (ASR 35 M) valt bij de TNO Prestatietoets in de hoogste klasse A met label 5 uur (kalkzandsteen)/8 uur (beton/baksteen) in combinatie met een haakse slijper. 32 BOUWBELANG | NUMMER 3 - 2021