BouwBelang 3 - 2021

UITGELICHT ELEKTRISCH GEREEDSCHAP HARDHOUTSTOF Bij het gebruik van (hand)gereedschappen om houtachtige materia- len te bewerken zijn de blootstellingen aan het kankerverwekkende hardhoutstof eveneens erg hoog en overschrijden ze eveneens de grenswaarde. Gemeten in de TNO testruimte onder ongunstige om- standigheden, zonder maatregelen, is de overschrijding van de wet- telijke grenswaarde van hardhout een factor 10 tot 140. Als de testen vervolgens worden uitgevoerd met gebruik van innovatieve techno- logische oplossingen neemt die blootstelling met een factor 10 tot 1.400 af, bij de juiste keuze voor en juist gebruik van het gereed- schap. TOETSING STOFVRIJ GEREEDSCHAPPEN TNO beoordeelt (valideert) de ontwikkelde ‘stofvrije’ gereedschap- pen of systemen met een TNO Prestatietoets. De toets vermeldt on- der andere de feitelijke blootstellingen van de gebruikers aan scha- delijke stoffen. Inspectie SZW erkent en accepteert het werken met deze getoetste gereedschappen of systemen als voldoende bewijs dat een werknemer wordt blootgesteld aan minder fijnstof dan de huidige wettelijke grenswaarden. De getoetste gereedschappen vertegenwoordigen de ‘Stand der Techniek’. Dit kan worden omschreven als ‘Hoogste niveau van technische ontwikkeling’. Met betrekking tot stofvrije gereedschap- pen betekent dit een systeem waarmee de grenswaarden van scha- delijke stoffen (respirabel kwarts, houtstof van hardhout, en ande- ren) NIET worden overschreden. MAATREGELEN De meest effectieve manier om de verspreiding van stof naar de ademzone van de werknemer te voorkomen is het (volledig) compar- timenteren van een bron (boren, schuren, slijpen en dergelijke). Hoe beter de compartimentering, hoe minder eisen er gesteld behoeven te worden aan de stofzuiger of andere beheersmaatregel. Als goede tweede beheersmaatregel geldt het gebruik van industriële stofzui- gers (capaciteit > 150 m 3 /uur). Door het gebruik van stofzuigers kan de stofemissie met een factor 100 of meer worden verminderd. Bij het gebruik van water als beheersmaatregel is de effectiviteit veel minder (circa 5 maal). Naarmate de bron meer ‘open’ is, betekent dit het gebruik van stof- zuigers met een grote afzuigcapaciteit. De kwaliteit van de filters (H, M en L) is mede bepalend voor de secundaire verspreiding van stof in een werkruimte. Ook het filterreinigingssysteem (automatisch, handmatig, trilling, lucht) is een belangrijke parameter. Al deze as- pecten in hun samenhang bepalen uiteindelijk de feitelijke bloot- stelling van de werknemer op de werkplek en Stand der Techniek van het gereedschapssysteem. Classificatie stofzuigers Er is een TNO Prestatietoets voor stofzuigers. Deze toets is gebaseerd op het testen van complete systemen (gereedschap, afzuigmodule, slang en stofzuiger). Op www.stofvrijwerken. tno.nl staan inmiddels circa 630 geteste stofvrije gereed- schappen, waaronder ruim 130 stofzuigers. Iedere geteste stofzuiger heeft een label dat aangeeft hoeveel uur (1-8 uur) per 8-urige werkdag kan worden gewerkt zonder dat de blootstelling aan een schadelijke stof (respirabel kwarts, hardhout en dergelijke), gemeten in de ademzone van de werk- nemer, wordt overschreden. Om een vergelijking tussen enkel de stofzuigers onderling te kunnen maken, is er speciaal voor stofzuigers een tweede label ontwikkeld. Dit label geeft aan binnen welke klasse een stofzuiger valt (A, B, C of D). Type stofzuiger Operationele capaciteit [m³/uur]* TNO label A-klasse C > 150 5 - 8 uur B-klasse C > 100 en C ≤ 150 2 - 4 uur C-klasse C ≤ 100 1 uur D-klasse Alleen voor stofzuigers voor bewerkingen met hout * capaciteit gemeten na de test aan het eind van de slang Een overzicht van de door TNO geteste stofzuigers en de daarop behaalde klasse vindt u op www.stofvrijwerken.tno.nl/stofzuigers. “Het is voor het eerst dat ik met een Auto-start Wireless System op bluetooth heb gewerkt. Dat gaat perfect! Zodra je de machine activeert, start ook de stofafzuiging”, zegt Nick de Boer. Hij is timmerman bij bouwbedrijf PHB Deventer. Hij testte in 2020 voor vakblad BouwTotaal de Makita DHS900 accu cirkelzaag en de Makita VC4210L stofzuiger L-klasse. Hij bleek erg tevreden over de machine en stofzuiger. 33 NUMMER 3 - 2021 | BOUWBELANG