en -plafonds. Maar bij onder meer vloeren, gevels, daken en kozijnen denken we daar meestal niet over na.” De leidraad verwijst hierbij ook naar de lagen van Brand (Figuur 2). Het is belangrijk om te kijken naar de levensduur van het totale bouwwerk en van het element of bouwproduct dat losgemaakt moet worden. Dit is vooral van belang als onderdelen met een verschillende levensduur aan elkaar gekoppeld worden. LEVENSDUUR “Houd bij de levensduur van elementen / producten rekening met het verschil tussen de functionele levensduur en de technische levensduur”, vervolgt Peter. “Als een bouwproduct of element technisch nog functioneert, maar niet meer aan de functionele eisen voldoet, is de functionele levensduur korter dan de technische. Dit kan een reden zijn om dit bouwproduct of element losmaakbaar te maken, zodat het eenvoudig vervangen of aangepast kan worden.” In de B&U- en de GWW-sector gelden volgens hem verder op sommige punten andere eisen en ziet het proces rond losmaakbaarheid er anders uit: “In de GWW is vaak sprake van zware (veranderende) belastingen, zoals wegverkeer en strooizout. Degradatie van verbindingen kan de losmaakbaarheid op termijn beïnvloeden. En in het geval van de B&U is vaak sprake van een ‘scheiding’ tussen binnen en buiten waardoor sprake is van andere invloeden op bouwkundige detailleringen.” LESSEN UIT EERDERE PROJECTEN Om de losmaakbaarheidspotentie volledig te benutten zijn volgens de leidraad meerdere generieke lessen te trekken uit eerdere projecten/processen. Peter licht toe: “Standaardisatie van details - knooppunten - en elementen/bouwproducten wordt als belangrijk uitgangspunt gezien om hergebruik in de toekomst mogelijk te maken. Projectspecifieke details leiden vaak tot custommade details of het toepassen van alternatieve materialisatie. Dit komt standaardisatie en daarmee opschaling niet ten DETAILLERING Er wordt volgens Peter gelukkig al veel gesproken over losmaakbaarheid. “Ook de meetmethodiek om losmaakbaarheid wordt al veelvuldig toegepast. Helaas ontbreken vaak concrete bouwkundige details waardoor elementen uiteindelijk onvoldoende of niet losmaakbaar worden gerealiseerd. Losmaakbaar detailleren zal daarom ook veel praktischer en concreter moeten worden gemaakt.” In de leidraad staan voorbeelden (ter inspiratie) van losmaakbare details, zoals een losmaakbaar gevelkozijn in betonnen binnenspouwblad. Ook zijn er details van andere losmaakbare kozijnen, zoals een kunststof kozijn en houten KAPLA kozijn (KAnt-en-klaar PLAatsen). Verder zien we onder andere details van een losmaakbare dekvloer, prefab kanaalplaatvloeren, holle staal-/betonvloeren, gelamineerde houten kolommen en geventileerde gevelbekleding. Voor de GWW-sector zien we modulaire geluidsschermen, een stalen voegovergang en een circulair viaduct te Kampen. Peter besluit: “Er zijn helaas nog maar weinig details beschikbaar. We zijn in de bouw- en infrasector niet gewend om alles tot op schroef- en boutdetails uit te werken. Er is veel aandacht voor constructieve aspecten, brandveiligheid, geluidsisolatie, luchtdichtheid en energiebesparing, maar losmaakbaarheid hoort regelmatig daar zeker bij. We hopen dat de leidraad hier een stimulerende rol in gaat vervullen. Tijdens het Jaarevent van Platform CB’23 op 29 juni 2023 zal de definitieve leidraad worden gepresenteerd.” Downloaden Platform CB’23 Leidraad ‘Losmaakbaar detailleren’. zDe conceptleidraad: https://platformcb23. nl/consultatie-2023 zDe definitieve versie komt hier te staan: https://platformcb23.nl/downloads Dit artikel is tot stand gekomen met medewerking van Peter Kuindersma van Ingenii Bouwinnovatie, https://www.ingeniibouwinnovatie.nl. Figuur 1. Toepassingsgebied leidraad. Bron: Concept Leidraad Losmaakbaar detailleren. Figuur 2. Lagen van Brand. Terugwinning kanaalplaatvloeren uit het oude kantoorpand van Provincie Gelderland. Foto: Dycore / Lagemaat. UITGELICHT INDUSTRIEEL EN CIRCULAIR BOUWEN 32 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2023
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=