NR 2 - JUNI 2024 pagina 37-42 Waterberging Innovatieve klimaatadaptatie in Purmerend Veiligheid Hoe voorkom je ongelukken op de bouwplaats? Circulair slopen Eerste Circular Economy in Construction Award uitgereikt PLATFORM VOOR BOUW & INFRA Skills The Finals Zeshonderd mbo'ers demonstreerden hun vakkundigheid 'Ik zet een woning zelf nog uit in het veld'
INNOVATIEVE OPLOSSINGEN VOOR UW RENOVATIEVLOER havebomontage.n Snel en vakkundig met maar één contactpersoon VATIEVE OPLOSSINGEN UW RENOVATIEPROJECT havebomontage.nl kundig met maar één contactpersoon INNO VOOR Snel en v MARKTLEIDER IN RENOVATIEVLOEREN.
3 NUMMER 2 - 2024 | BOUWBELANG INHOUD BELANG Cover Accent Bouw Wonen bouwt men woningen op maat – aan de hand van twaalf vaste woningtypen uit eigen koker. Dat bouwen gaat in rap tempo; de Drentse aannemer start elke tien tot vijftien dagen een nieuwe woning op. Die snelheid dankt het bedrijf aan een strak geregisseerde uitvoering. Directeur Jan Kemkers: "Met kleine teams van timmermannen en metselaars werken we in treintjes aan meerdere woningen tegelijk." 14 18Ruim zeshonderd mbostudenten deden mee aan Skills The Finals Met een grootst opgezette en spectaculaire prijsuitreiking kregen de winnaars, maar ook alle andere deelnemers aan Skills The Finals eind maart hun verdiende beloning. Twee dagen lang streden ruim zeshonderd mbo-studenten in de Brabanthallen in Den Bosch om het Nederlands kampioenschap in hun vakgebied. 10Het veiligheidsbesef in de bouw moet omhoog Meer dan de helft van de ongevallen in de bouw gebeurt bij werken op hoogte, waar kleine misstappen grote gevolgen kunnen hebben en waar achteraf meestal eenvoudig aan te wijzen is waar het fout ging. Waar ‘eigenlijk’ een reling had moeten zitten, waar een werknemer ‘eigenlijk’ gezekerd had moeten zijn of waar een persoonlijke schouw 'eigenlijk' niet nodig was. 22Markus legt 4.000 meter waterbergende weg aan In Purmerend legt GWW-aannemer Markus maar liefst vier kilometer waterbergende weg aan – deels onder een asfaltweg, deels onder klinkerbestrating. De uitdaging was steeds dezelfde, aldus projectleider Arnoud Koot: "Goed aanbrengen en goed profileren – met behoud van de verdichtingseisen voor het waterbergende systeem." Dat was af en toe flink pionieren. 26 Europese prijs voor circulaire bouweconomie Thijs Noordhoek is unaniem gekozen tot winnaar van de eerste Circular Economy in Construction Award. Waarom en waarmee heeft hij gewonnen? Waarom zijn monoliet- en kanaalplaatvloeren zo geschikt voor hergebruik? Wie waren Thijs’ concurrenten? Verder in dit nummer 05 Voorwoord Riek Siertsema + colofon 06 Nieuws 09 Column Rob den Hollander 26 EDA Award 29 Column Joost Haest 36 Column Nico Dikstaal IN DEZE UITGAVE 37 WAAR BLIJVEN DE VROUWEN OP DE BOUWPLAATS? 41 MEER RUIMTE VOOR OVERWERK IN VASTE CONTRACTEN 42 ARBEIDSINSPECTIE GAAT UW ARBEIDSHYGIËNISCHE STRATEGIE CHECKEN Eerste Kamer verwerpt wet discriminatie Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra (AFNL) is blij dat de Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel ‘Toezicht gelijke kansen bij werving en selectie’ heeft verworpen. Deze wet zou ondernemers met onnodig veel overbodige regels hebben opgezadeld. De in een eerder stadium uitgevoerde MKB-Toets op het concept-wetsvoorstel toonde ook al aan dat de wet alleen maar extra administratieve rompslomp voor het mkb zou gaan betekenen. 09 PLATFORM VOOR BOUW & INFRA JAARGANG 16 - NUMMER 2 - JUNI 2024
Tel. (0599) 287 360 - E-mail info@remix.nl - www.remix.nl - www.sakrete.nl Vloer egaliseren met Remix en Sakrete • Zelfnivellerend en spanningsarm • Snelverhardend, snel beloopbaar en snel in gebruik te nemen • Hoge sterkteklasse CT-C25-F5 • Voor binnen en buiten • Geschikt voor vloerverwarming • Verpompbaar • In regendichte PE-zakken van minimaal 50% recyclaat met een houdbaarheid van tenminste 2 jaar Kijk voor meer informatie op www.remix.nl of www.sakrete.nl of scan de QR-code voor de verwerkingsvideo Egalisatiemortel EM10 Laagdikte 1 - 10 mm Egalisatiemortel EM30 Laagdikte 3 - 30 mm Gietvloermortel Snel Laagdikte 30 - 100 mm
BB_05-2022.indd Veiligheid versterkt als je samenwerkt was het motto van de negende Bewust Veilig-dag op 27 maart jongstleden. De Bewust Veilig-dag is een initiatief van Aannemersfederatie Nederland, Bouwend Nederland, Techniek Nederland en OnderhoudNL. Ruim negenhonderd bedrijven en instellingen deden mee en stelden die dag in het teken van veilig en gezond werken. Dat waren er opnieuw veel meer dan een jaar eerder; de Bewust Veilig-dag lijkt echt op weg een nationale veiligheidsdag te worden. Dat de aandacht voor veiligheid op en rond de bouwplaats geen moment mag verslappen, bleek helaas weer uit recente cijfers van de Arbeidsinspectie. Het aantal ongevallen in de bouw is vorig jaar niet gedaald ten opzichte van het jaar ervoor. En de bouw blijft relatief de onveiligste sector om in te werken. Daarom is het goed nieuws dat er elk jaar weer meer bedrijven deelnemen aan de Bewust Veilig-dag. De organisatie verzorgde zes online toolboxsessies, over onder meer veilig werken langs de weg, werken met gevaarlijke stoffen en werken op hoogte. Daarin geven experts en ervaringsdeskundigen tips en aanwijzingen. Daarnaast verscheen ook weer de Bewust Veilig-krant. Elkaar aanspreken op onveilig gedrag is ontzettend belangrijk – en gebeurt nog te weinig. Dat was ook de hoofdboodschap in de Bewust Veilig-krant van dit jaar: ‘Herhalen, herhalen en nog eens herhalen. Zie je een collega zonder helm werken, of zich niet aan de veiligheidsinstructies houden? Spreek hem of haar hierop aan. En als hij of zij dit opnieuw vergeet, zeg het dan nog eens. Door herhaling zorgen we dat er continu onbewust een veiligheidszaadje wordt geplant.’De krant is nog steeds gratis downloadbaar (https://bewustveilig.com/krant). Naast de Nederlandse uitgave zijn er ook versies in het Engels, Duits, Pools en Roemeens. Deelnemende bedrijven bepaalden zelf hoe ze de dag invulden. Bij menig bedrijf bezocht de directie projectlocaties en werd het personeel in staat gesteld de online toolboxsessies te volgen. Overigens ging het deze dag niet alleen over valgevaar en de risico’s van werken met kranen, machines en gevaarlijke stoffen. Het ging nadrukkelijk ook over gezond werken. In een van de online toolboxen en in de Bewust Veilig-krant. Met veel tips en aanwijzingen. Hoe stel je je bureaustoel af, hoe til je zware dingen? Houd je lichaam op je werk gericht. Dat lijkt klein bier, maar dat is het beslist niet. Hernia’s, muisarmen en tennisellebogen halen het landelijk nieuws meestal niet, maar houden heel veel werknemers langdurig, en soms voorgoed, uit de roulatie. Riek Siertsema, voorzitter Aannemersfederatie Nederland COLOFON VOORWOORD Geen klein bier © 2024. Nederlandse HandelsUitgaven. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevens-bestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste geweten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/ of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. BouwBelang verschijnt vier keer per jaar in de maanden maart, juni, september en december in een oplage van 10.000 exemplaren. UITGEVER Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra De Smalle Zijde 20A, 3903 LP Veenendaal Telefoon: (0318) 544 900 E-mail: secretariaat@aannemersfederatie.nl www.aannemersfederatie.nl ONTWIKKELING EN REALISATIE Nederlandse HandelsUitgaven Keulenstraat 8J, 7418 ET Deventer Telefoon: (0570) 861007 E-mail: hugo@handelsuitgaven.nl www.handelsuitgaven.nl BLADMANAGEMENT Frank de Groot REDACTIE Nico Dikstaal (hoofdredacteur) E-mail: nico@bouwbelang.com Arie Grevers Frank de Groot Geert Hilferink Hans Fuchs REDACTIEADRES Nederlandse HandelsUitgaven Postbus 2273, 7420 AG Deventer E-mail: redactie@bouwbelang.com COÖRDINATIE Rielèn van der Hoek FOTOGRAFIE Kees Stuip ILLUSTRATIES Hennie Vaessen VORMGEVING EN PREPRESS Ronald Wientjes, Create-by ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Nederlandse HandelsUitgaven Hugo Arends Telefoon: (0570) 861007 E-mail: advertentie@bouwbelang.com ABONNEMENTEN, ADRESWIJZIGINGEN, EN OPZEGGINGEN E-mail: info@bouwbelang.com DRUK Damen Drukkers Postbus 14 4250 DA Werkendam PLATFORM VOOR BOUW & INFRA 5 NUMMER 2 - 2024 | BOUWBELANG
6 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2024 Nieuws en achtergronden kunnen, eventueel voorzien van foto (digitaal beeld minimaal 300 dpi), worden gestuurd naar: redactie@bouwbelang.com of naar: Nederlandse HandelsUitgaven, Postbus 2273, 7420 AG Deventer NIEUWS AFNL ziet mogelijkheden in Hoofdlijnenakkoord Aannemersfederatie Nederland vindt dat het Hoofdlijnenakkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB een basis biedt voor het versterken van het ondernemersklimaat in de mkb-bouw, maar dat de uitwerking cruciaal zal zijn. Het is een goede zaak dat er volop aandacht is voor de bouw van nieuwe woningen en het herbestemmen van bestaande gebouwen, waarbij deze vier partijen ook inzetten op het principe van ‘straatje erbij’ en herbestemming/herinrichting van kantoor- en bedrijfsgebouwen, versnellen van procedures en wordt gesteld dat elke regio telt. Dit alles onder opnieuw een coördinerend minister, die de regie voert op de ruimtelijke ordening en waar wordt gebouwd. Echter de uitvoering is wel een aandachtspunt, mede gezien stagnerende vergunningen en tekorten aan vakmensen. AFNL wordt graag betrokken bij de door de vier partijen in het akkoord aangekondigde ‘Woontop’. VOLDOENDE INSTROOM REALISEREN Realiseren van de bouwopgave, verduurzaming en de energietransitie zijn cruciaal, maar kunnen niet worden gerealiseerd als er onvoldoende vakmensen zijn. De Aannemersfederatie is het eens met de vier partijen dat er meer grip op arbeidsmigratie moet komen, maar we moeten als Nederland de vakkrachten en technische mensen wel kunnen blijven aantrekken om de noodzakelijke woningbouw, verduurzaming, infrastructuur en energietransitie te kunnen realiseren. De in dit verband aangekondigde betere aansluiting van beroepsonderwijs op de arbeidsmarkt is zeer welkom. Cruciaal daarbij is dat er een breed aanbod van bouw(gerelateerde) mbo-opleidingen met voldoende regionale spreiding blijft en ontstaat, waar jongeren, maar bijvoorbeeld ook zij-instromers en buitenlandse medewerkers worden opgeleid, omgeschoold of bijgeschoold. Ook met deelcertificaten kunnen vakmensen worden opgeleid. Een derde nieuwbouw vertraagd door bezwaar ■ De bouw van één op de drie nieuwbouwwoningen wordt vertraagd omdat er bezwaar tegen is ingediend. Dat blijkt uit een onderzoek door Binnenlands Bestuur en Nederlands Dagblad. Meer dan vier op de vijf gemeenten geven aan dat hun woningbouwprojecten ermee te maken krijgen. De bezwaren komen bijvoorbeeld van natuurorganisaties tegen de kap van bomen voor nieuwbouw. Veel vaker gaat het echter om omwonenden die protesteren tegen de nieuwbouw. Veelgenoemde redenen van bezwaar zijn ‘aantasting van het uitzicht’, verwachte verkeersoverlast, vrees voor inkijk en een tekort aan parkeerplaatsen. In de meeste gemeenten leidt een bezwaar tot een vertraging van de bouw van een tot twee jaar. Vaak gaan bezwaarmakers door tot aan de Raad van State. ‘VOLKSSPORT NUMMER 1’ Demissionair minister Hugo de Jonge (Wonen) is niet verrast over de uitkomsten van het onderzoek. Volgens hem is bezwaar maken tegen nieuwbouw ‘volkssport nummer 1’ aan het worden. De belangen van woningzoekenden raken hierdoor ondergesneeuwd, terwijl de stem van de boze buurman luid en duidelijk klinkt. “Het recht op uitzicht wordt zo belangrijker dan het recht op wonen. In deze tijd kunnen we ons dat niet meer veroorloven”, vindt hij. Veel gemeenten proberen bezwaren weg te nemen door in gesprek te gaan met de buurtbewoners. Dat werkt niet altijd. De Jonge wil daarom af van de mogelijkheid om bij de rechter in hoger beroep te gaan
7 NUMMER 2 - 2024 | BOUWBELANG Meeste huiseigenaren kunnen verduurzamen Volgens de Nederlandsche Bank kunnen bijna alle huiseigenaren de verduurzaming van hun woning zelf financieren met spaargeld of een lening. Van de woningbezitters kan 95 procent de investeringskosten van verduurzaming – isolatie tot energielabel B en de aanschaf van een warmtepomp – zelf bekostigen. Hetzij via eigen spaargeld of door een lening binnen de maximale leennormen. Twee derde deel van de huizenbezitters heeft voldoende eigen geld om in verduurzaming te steken, aldus DNB. Utrecht grijpt terug op gas ■ Het stroomnet loopt landelijk tegen zijn grenzen aan. In de provincie Utrecht worden daarom tijdelijk gasgeneratoren neergezet om het net te ontlasten. Dat hebben demissionair minister Jetten van Klimaat & Energie, netbeheerders Stedin en Tennet en de provincie laten weten. De minister spreekt van “een nieuwe fase van de netcongestie”. Behalve voor grootverbruikers kunnen er nu ook problemen ontstaan voor de woningbouw en voor huishoudens die hun woning willen verduurzamen. De minister kondigt daarom een reeks “fossiele” maatregelen aan om het elektriciteitsnet te ontlasten, zodat nieuwe adressen toch stroom kunnen krijgen. Op langere termijn zou dit geen gevolgen moeten hebben voor de energietransitie. Landelijk is het stroomnet zo goed als vol, maar in de provincies Utrecht, Gelderland en Flevoland zijn de problemen het grootst. De aangekondigde extra maatregelen worden als eerste doorgevoerd in Utrecht. Voor de zomer moet duidelijk worden of ze ook nodig zijn in de Flevopolder en Gelderland. GASGENERATOREN SPRINGEN BIJ Zo worden er in Utrecht gasgeneratoren geplaatst, die moeten bijspringen op momenten dat er meer vraag is naar elektriciteit dan op het hoogspanningsnet past. Verder krijgen inwoners van Utrecht die hun huis willen verduurzamen, het advies om een hybride warmtepomp te nemen in plaats van een warmtepomp die volledig op stroom draait. De overheid, netbeheerders en branchevereniging Techniek Nederland werken daarnaast aan een protocol om warmtepompen bij grootschalige renovaties en nieuwbouwprojecten efficiënt in te stellen, zodat ze niet allemaal op hetzelfde moment veel elektriciteit gebruiken. Ook wordt de handhaving van het verbod op de elektrische cv-ketel – niet te verwarren met de volledig elektrische warmtepomp – als hoofdverwarming aangescherpt. Elektrische cv-ketels zijn relatief inefficiënt en gebruiken veel stroom. BELEMMERENDE REGELGEVING AANPAKKEN EN LASTEN VERLICHTEN Positief is dat de vier partijen de regeldruk voor het mkb verder willen aanpakken en een eind willen maken aan nationale koppen op EU-regels, iets waarvoor de AFNL al lange tijd pleit. De aangekondigde budgettaire spelregels zullen bij ondernemers ook voor rust en stabiliteit kunnen zorgen. Verheugd is de AFNL dat ook de lang bepleite lastenverlichting op arbeid wordt aangekondigd. Het in dienst nemen van meer vaste medewerkers heeft in het mkb in bouw en infra alleen kans van slagen als arbeidsmarkt-belemmerende maatregelen als de loondoorbetalingsplicht in het 2e ziektejaar wordt teruggebracht en er een duidelijke status van de zelfstandige ondernemer komt. Dit laatste specifiek voor sectoren met gezagsverhoudingen, waardoor schijnconstructies zullen verdwijnen. De AFNL maakt zich wel zorgen of er ten aanzien van het aangekondigde stikstofbeleid ruimte komt voor vergunningen voor woningbouw en infrastructuur, waar stikstofuitstoot dit nu in de weg staat. tegen de Omgevingsvergunning. Omwonenden proberen volgens hem vaak zo lang mogelijk door te procederen in de hoop dat vertraging van een project leidt tot afstel.
8 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2024 PARALLEL PLANNEN ALS NIEUWE NORM Sneller bouwen door kortere procedures Het parallel plannen van de activiteiten in de planfase van de woningbouw leidt tot een efficiëntere werkwijze en een kortere totale doorlooptijd. Hiermee is een winst mogelijk van meerdere jaren. Dit zijn de eerste conclusies uit een aantal pilots die gemeenten, betrokken ontwikkelaars, corporaties en het Rijk samen zijn gestart. SNELLER DUIDELIJKHEID START BOUW Bezwaarprocedures zorgen vaak voor vertraging. Het wetsvoorstel ‘Versterking regie volkshuisvesting’ voorziet in het verkorten van beroepsprocedures. Zo doet de bestuursrechter binnen zes maanden uitspraak, wordt het beroep versneld behandeld en moeten de redenen van het beroep binnen de beroepstermijn zijn ingediend. Bij vergunningverlening komt er daarnaast één gang naar de rechter in plaats van twee. Zo is veel sneller duidelijk of een plan kan doorgaan. Ook moet de stem van de woningzoekende bij de belangenafweging en de uiteindelijke besluitvorming meer gehoor krijgen. Vorige maand is samen met enkele initiatiefnemers gestart met landelijke initiatieven om tot een werkbare aanpak te komen. EXTRA PERSONEEL Door de grote, steeds complexere woningbouwopgave in combinatie met een krappe arbeidsmarkt, is het vinden van de juiste mensen ook vaak een knelpunt. Samen met IPO en VNG zijn daarom korte termijn-acties benoemd om de uitvoeringscapaciteit te versterken door extra personeel in te huren of aan te nemen. Daarvoor is dit jaar 40 miljoen euro beschikbaar gesteld. STANDAARDISATIE WONINGBOUW De Jonge wil ook innovatieve bouwwijzen beter benutten. Conceptueel bouwen levert voordelen zoals een verhoging van de arbeidsproductiviteit, kansen voor verkorting van de bouw- en proceduretijd, hogere bouwkwaliteit en op termijn ook lagere bouwkosten. Het leidt tevens tot een schonere en meer circulaire bouw en tot betere milieu- en energieprestaties. Standaardisatie is daarbij wel gewenst. Dit gebeurt langs vier sporen. Ten eerste de ambitieuze en stapsgewijze verhoging van de landelijke wettelijke eisen, zoals de Milieuprestatie eis gebouwen (MPG). Het tweede spoor is het niet in werking laten treden van de mogelijkheid om lokaal af te wijken van de landelijke wettelijke eisen over de energieprestatie en milieuprestatie van gebouwen. Het derde spoor is het maken van afspraken over een beperkt aantal duurzaamheidsindicatoren met een duidelijk tijdspad, in lijn met en in voorbereiding op nationale beleidsdoelen en Europese ontwikkelingen. De inzet op het stimuleren van biobased bouwen en het maken van afspraken over duurzaam materiaalgebruik in het bouwmaterialenakkoord vormen het vierde spoor. In een brief aan de Tweede Kamer gaf minister Hugo de Jonge van Wonen recent een update over de voortgang. Met het plan ‘Versnellen processen en procedures woningbouw’ zijn vijf actielijnen opgestart. In één van de pilots is door tegelijktijdig te werken aan een stedenbouwkundig ontwerp, grondexploitatie, milieuonderzoeken, contractering en een aanvraag voor de Woningbouwimpuls een aantoonbare versnelling bereikt. Deze werkwijze moet de ‘nieuwe norm’ worden en in de toekomst breder worden ingezet.
ROB DEN HOLLANDER is directeur Alfa Accountants en Adviseurs In een wereld waarin verandering de enige constante is, staan we aan de vooravond van een nieuw tijdperk. Overal om ons heen zien we dat we worden uitgedaagd om onze weg te vinden in een onbekende toekomst. Het is een tijd van onrust, maar ook van mogelijkheden en kansen die zich aandienen, zoals ook in de bouwsector. De opkomst van nieuwe bouwmethoden, zoals natuurinclusief en biobased bouwen, belooft een revolutie te brengen in de manier waarop we onze omgeving vormgeven. Deze benaderingen, ogenschijnlijk verschillend maar complementair in hun streven naar duurzaamheid, bieden een nieuw perspectief op hoe we kunnen bouwen. Biobased bouwen richt zich op het gebruik van natuurlijke, hernieuwbare materialen, zoals hout en plantaardige vezels. Het past bij het streven naar een bouwsector die minder afhankelijk is van niet-hernieuwbare grondstoffen en daarmee bijdraagt aan het behoud van onze natuurlijke hulpbronnen. Tegelijkertijd legt natuurinclusief bouwen de nadruk op het creëren van leefomgevingen die gunstig zijn voor diverse planten- en diersoorten. Door groen te integreren in onze gebouwen en stedelijke ruimtes, bevorderen we de biodiversiteit en dragen we bij aan een gezondere leefomgeving voor mens en natuur. SAMENSMELTING De samensmelting van deze benaderingen biedt een hoopvol perspectief voor de toekomst. Door biobased materialen te integreren in natuurinclusieve ontwerpen, kunnen we gebouwen creëren die niet alleen duurzaam zijn, maar ook biodiversiteit-vriendelijk. Zo komen agrarische tradities en kennis van landbouw samen met moderne technologieën qua bouw. Laten we samen dromen van een wereld waarin boeren deels weer perspectief kunnen vinden door biobased te verbouwen. Waar bouwbedrijven met natuurlijke materialen prachtige, natuurinclusieve woningen creëren en waar gemeenschappen gedijen in harmonie met de natuur. Het einde van een tijdperk betekent niet het einde van hoop, maar het begin van een nieuw hoofdstuk vol mogelijkheden en kansen. Laten we het samen schrijven. ‘Dromen, durven, doen!’ FISCALE TIPS 9 NUMMER 2 - 2024 | BOUWBELANG NIEUWS Netbeheerders verdubbelen investeringen Netbeheerders hebben toegezegd hun jaarlijkse investeringen in het stroomnet te verdubbelen van 4 miljard naar 8 miljard euro vanaf 2025. Desondanks verwachten ze de vraag niet te kunnen bijbenen. Enkele maanden geleden werden al andere maatregelen aangekondigd om het stroomnet te ontlasten. Eén daarvan – dat slimme, ‘aanstuurbare’ warmtepompen en laadpalen voor huishoudens de norm moeten worden – kon op veel protest rekenen. Als er geen actie wordt ondernomen, kunnen tot 2030 zo’n anderhalf miljoen kleinverbruikers te maken krijgen met stroomuitval. Ook knipperende lampen, niet goed functionerende apparaten en stroomonderbrekingen kunnen dan regelmatig optreden. Eerste Kamer verwerpt wet discriminatie ■ Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra (AFNL) is blij dat de Eerste Kamer het wetsvoorstel ‘Toezicht gelijke kansen bij werving en selectie’ heeft verworpen. Deze wet zou ondernemers met onnodig veel overbodige regels hebben opgezadeld. De in een eerder stadium uitgevoerde MKB-Toets op het concept-wetsvoorstel toonde ook al aan dat de wet alleen maar extra administratieve rompslomp voor het mkb zou gaan betekenen. AFNL heeft altijd al aangegeven dat de wijze waarop de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid discriminatie wilde tegengaan geen recht doet aan de feitelijke praktijk bij bedrijven en met name het mkb. Werkgevers moesten volgens het voorstel hun wervings- en selectieprocedures schriftelijk vastleggen, met boetes als sancties indien dat niet gebeurde. Het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) heeft destijds zelfs het advies gegeven om deze wet niet in te dienen. Ook het ATR concludeerde dat nut en noodzaak van dit wetsvoorstel ontbraken en benadrukte dat dit voorstel onwerkbaar is voor het mkb. Uiteraard ondersteunt de Aannemersfederatie het voorkomen van discriminatie en het streven naar gelijke kansen op de arbeidsmarkt. ‘In de bouw en infra werft een mkb-werkgever echter niet op afkomst, geslacht of een gebrek, maar op kwaliteit en vakkennis. Door bij voorbaat alle ondernemers te belasten met het bewijzen van onpartijdigheid, wordt het doel voorbijgeschoten’, zo stelt AFNL in een reactie op het verwerpen van het wetsvoorstel door de senaat.
Tekst: Nico Dikstaal - Foto's: Nico Dikstaal en FNV “MENSEN AANSPREKEN OP GEDRAG MOET NORMAAL WORDEN" Veiligheid is een mix van cultuur en genoeg tijd 10 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2024
ACHTERGROND Werkgevers zijn verplicht een bedrijfsongeval te melden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie bij overlijden, blijvend letsel en ziekenhuisopname (ook dagopname). In die laatste categorie worden ongevallen volgens Crombeen nog weleens weggemoffeld, omdat de onderaannemer geen zin heeft in gedoe. “Laatst hadden we nog een geval waar de werknemer in het ziekenhuis lag, maar zijn werkbriefjes nog dagenlang werden ingevuld.” Dat lot treft relatief vaak (illegale) buitenlandse werknemers en uitzendkrachten. Zij lopen meer risico omdat ze nog minder genegen zijn om onveilige situaties te melden en de taal meestal niet machtig zijn. Crombeen: “We geven altijd hoog op van onze talenkennis, maar zo goed is het Engels op de bouwplaats niet en leg dan de veiligheidsinstructies en werking van een machine maar eens uit." Crombeen is daarom, net als de AFNL, voor strengere controle op de bouwplaats middels het Bouwplaats-ID. Daarmee checkt iedereen elke dag in en uit, en kan de hoofdaannemer op elk moment zien wie er op de bouwplaats aanwezig zijn. Maar zo lang dat BouwplaatsID er niet is, zal de hoofdaannemer zich er op een andere manier van moeten verzekeren dat iedereen die op de bouwplaats rondloopt daar hoort te zijn en gekwalificeerd dan wel gecertificeerd is zijn werk veilig uit te voeren. Bijvoorbeeld door te checken of een gecertificeerde steigerbouwer inderdaad in het centraal diplomaregister (SSVV) voorkomt. Nog een kanttekening bij de cijfers, is dat installateurs van zonnepanelen en schilders bij de bouw worden meegeteld, zegt David van Swol, beleidssecretaris sociale zaken, arbeidsmarkt en arbeidsvoorwaarden bij Aannemersfederatie Nederland (AFNL). En met name bij het leggen van zonnepanelen gebeuren de laatste jaren nogal wat ongelukken, ook met dodelijke afloop. “Die natuurlijk voorkomen moeten worden“, zegt Van Swol er meteen bij. Hij wil maar aangeven: dat ‘de bouw’ er niet veiliger op is geworden, kun je niet zomaar zeggen. Dat het veiliger kan, zal echter niemand betwisten. Veilig werken op hoogte was een van de onderwerpen tijdens de Bewust Veilig-dag van 27 maart jongstleden. De Bewust Veilig-dag is een initiatief van Bouwend Nederland, Techniek Nederland, OnderhoudNL en Aannemersfederatie Nederland. Dit jaar schreven ruim negenhonderd bedrijven en instellingen zich in. “Er doen steeds meer bedrijven mee”, zegt Van Swol, “ook bedrijven die je niet meteen verwacht, zoals Ikea en ASML. Ik weet van een bedrijf waar ze met vijfhonderd man hebben zitten kijken, en dat is dan maar één view. Dus het bereik is enorm. Het begint echt uit te groeien tot een nationale dag van veiligheid.” WERKEN OP HOOGTE Veel deelnemers volgden met al het personeel live een of meerdere van de zes online toolboxen. In die toolboxen, die nog steeds te bekijken zijn (https://bewustveilig.com/ toolboxen-2024), geven experts tips en De bouw is er vorig jaar niet veiliger op geworden, bleek afgelopen maart uit cijfers van de Arbeidsinspectie. De bouw blijft de sector waar relatief de meeste slachtoffers vallen bij ernstige arbeidsongevallen: in 2023 gemiddeld 111 per 100.000 banen. Daarbij vielen elf doden te betreuren. Het zijn vrijwel dezelfde cijfers als het jaar ervoor. ‘Vallen van hoogte’ staat steevast in de top vijf van risico’s bij werken in de bouw. Volgens de Governance Code Veiligheid in de Bouw (GCVB), ondertekend door grote bedrijven en opdrachtgevers en gericht op verhoogd veiligheidsbesef, is een val de oorzaak van meer dan de helft van de ongevallen in de bouw. Honderden bouwvakkers lopen daardoor jaarlijks letsel op en tussen de vijf en tien collega’s overlijden zelfs.’ VAKBEKWAAMHEID Hans Crombeen is sectorbestuurder FNV Bouwen en Wonen en, vanaf de oprichting zes jaar geleden, voorzitter van de Stichting Veilig Werken Op Hoogte (SVWOH). De stichting certificeert de vakbekwaamheid en deskundigheid van mensen die tijdelijke werkplekken op hoogte in elkaar zetten. Crombeen: “We hebben intussen twaalfduizend examens afgenomen.” Volgens Crombeen is het aantal ongevallen dat gemeld had moeten worden, waarschijnlijk hoger. “Dat zit ‘m in de cultuur. Pleister erop, naar huis om bij te komen en morgen kijken we wel weer verder.” Meer dan de helft van de ongevallen in de bouw gebeurt bij werken op hoogte, waar kleine misstappen grote gevolgen kunnen hebben en waar achteraf meestal eenvoudig aan te wijzen is waar het fout ging. Waar ‘eigenlijk’ een reling had moeten zitten, waar een werknemer ‘eigenlijk’ gezekerd had moeten zijn of waar een persoonlijke schouw 'eigenlijk' niet nodig was. De oorzaak is vaak gebrekkig veiligheidsbesef. En niet alleen bij werken op hoogte. Hans Crombeen, sectorbestuurder FNV Bouwen en Wonen en voorzitter van de Stichting Veilig Werken Op Hoogte (SVWOH). 11 NUMMER 2 - 2024 | BOUWBELANG
handvatten voor veilig en gezond werken. In de toolbox ‘Werken op hoogte’ zijn dat René du Pon, hogere veiligheidsdeskundige bij Volandis en VSB-branchemanager Gerard Westenbroek, branchemanager van de Vereniging van Steiger-, Hoogwerk- en Betonbekistingbedrijven (VSB). Als een bedrijf lid is van de VSB kunnen derden ervan uitgaan dat het bedrijf in staat is om veilig te werken (VSB-Waarborgregeling). Beiden gingen na hun presentaties onder leiding van Van Swol met Crombeen en Jane Tijssen van de Nederlandse Arbeidsinspectie in gesprek over de vraag wat er nodig is voor een veilige werkplek. De werkgever is verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van zijn werknemers, zegt de Arbowet. De werkgever moet de risico's inventariseren en evalueren en handelen naar bevind van zaken. De richtlijnen daarvoor zijn grofweg vastgelegd in de VCA (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers) van de Stichting Samenwerken Voor Veiligheid (SSVV) en de Veiligheidsladder van de Governance Code Veiligheid in de Bouw (GCVB). “Zwart-wit kun je zeggen dat het bij de VCA gaat om het zetten van vinkjes en bij de Veiligheidsladder om het praten met mensen over hoe het veiligheidsbewustzijn vergroot kan worden”, zegt Westenbroek. “Allebei prima te gebruiken, allebei belangrijk, maar er is overlap en de VSB ziet de noodzaak niet van twee separate veiligheidssystemen. Dit zouje in één systeem, met één enkel certificaat van één certificerende instantie, moeten kunnen vatten. Ik pleit dan ook voor meer samenwerking tussen SSVV en GCVB.” Ook de Aannemersfederatie is voorstander van één systeem.Ziet de werkgever ergens een potentieel gevaarlijke situatie, dan schrijft de Arbowet voor dat hij een zogenoemde arbeidshygiënische strategie bepaalt. Daarvoor dient men te beginnen bij de bron: kun je het gevaar wegnemen? Bij het leggen van zonnepanelen op een plat dak bijvoorbeeld, kan dat niet; de werknemers zullen naar boven moeten. Daarna moet er gezocht worden naar een collectieve oplossing, die het voor iedereen veilig maakt; een reling in dit geval. Kan dat ook niet, dan rest de individuele oplossing: een veiligheidslijn. En de Arbo-catalogus ‘platte daken’ gaat nog wel wat verder. Want er is ook nog de weg naar werkplek toe – die vaak wordt vergeten. “Gaan werknemers langere tijd buitenom naar boven, dan moet er 'eigenlijk' een kooiladder staan”, zegt Du Pon. In zijn betoog over werken op hoogte valt het woord ‘eigenlijk’ opvallend vaak. Bij het werken op een plat dak moeten ‘eigenlijk’ signaleringsstrepen aangeven hoe ver je van de rand bent verwijderd, zijn die er niet dan moet er ‘eigenlijk’ een reling staan. Gezien de stand der techniek is een drone nu ‘eigenlijk’ verplicht om stormschade op te nemen. Want wat zegt de arbeidshygiënische strategie: geen mensen op een ladder of een hoogwerker zetten, als je het gevaar kunt wegnemen. Ook iedereen die in zijn buurt weleens professionals in de weer heeft gezien op platte daken, al dan niet met zonnepanelen, weet dat met bovenstaande veiligheidsmaatregelen voortdurend de hand wordt gelicht. Dat is ook de reden dat de Arbeidsinspectie vorig jaar extra aandacht heeft besteed aan de installatie van zonnepanelen. Het probleem: er is geen controle, want daarvoor ontbreekt de capaciteit. Dus is het aan de werkgevers en werknemers om de veiligheid te verbeteren. En daar is die cultuurverandering voor nodig. KENNIS EN VAARDIGHEDEN Naast het uitstippelen van een arbeidshygiënische strategie bij gevaarlijke situaties, moet de werkgever er ook voor zorgen dat werknemers de kennis en de vaardigheden hebben om veilig en gezond te kunnen werken. Maar wat is die kennis en wat zijn die vaardigheden? Hoe weet je bijvoorbeeld of iemand weet hoe je een stalen steiger in elkaar zet? Daarover staat niets in de Arbowet.Als er gewerkt wordt met steigers, kunnen aannemers niet heen om de Richtlijn Steigers van de VSB, die ook is opgenomen in de Arbocatalogus Bouw & Infra. De richtlijn kwam er na het steigerongeluk in de Voorbeeld van een collectieve oplossing: een reling. ‘Vallen van hoogte’ staat steevast in de top vijf van risico’s bij werken in de bouw. 12 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2024
ACHTERGROND Voor dit artikel sprak BouwBelang met Hans Crombeen, David van Swol en Gerard Westenbroek. De bijdragen van Jane Tijssen en René du Pon komen uit de toolbox ‘Werken op hoogte’. Amercentrale in Geertruidenberg, waarbij twintig jaar geleden vijf doden vielen. Intussen is de richtlijn aan herziening toe, onder meer omdat de stand van de techniek is veranderd. Westenbroek: “Voor stalen steigers ligt vast welke persoon wat mag doen. En over welke aantoonbare vaardigheden diegene moet beschikken. Die regels gaan er ook komen voor rolsteigers en bouwliften.” Hij hoopt dat de aangepaste Richtlijn Steigers nog dit jaar verschijnt. Wat er nodig is voor een veilige bouwplaats, aldus de Arbeidsinspectie, zijn: goede afspraken, tijd voor maatregelen en afspraken over die maatregelen: wie doet wat. En onder tijdsdruk, die er vrijwel altijd is in de bouw, gaat het daarbij nog weleens mis. Crombeen: “Het woord ‘effe’ valt veel te vaak bij de toedracht van ongevallen. De uitvoerder moet het werk op tijd af krijgen én veilig werken. Maar als het niet veilig kan, doe het dan niet. Ook niet even. Mensen aanspreken op gedrag moet daarom normaal worden. Zodra iemand een leuning weghaalt op een steiger, vraag dan waarom dat gebeurt. Omdat er een kozijn naar binnen moet? Prima. Maar let dan op dat de leuning daarna meteen wordt teruggeplaatst." Net zo goed moeten werknemers hun mond opendoen als hun werkplek onveilig is. Ook dat gebeurt te weinig, aldus Crombeen. “Als wij een melding krijgen van werknemers die zeggen al drie weken op een onveilige steiger te staan, spreken we natuurlijk de werkgever daarop aan, maar vragen we tegenwoordig eerst aan de werknemers waarom ze al drie weken op een onveilige steiger werken. En we geven ze handvatten om het gesprek de volgende keer zelf te voeren.” KORTERE KETENS Wat staat heldere afspraken en communicatie in de weg? Uitzendkrachten die de taal niet spreken en ellenlange ketens van aannemers helpen in elk geval niet. Daarover is iedereen het wel eens. Over de maatregelen niet. Crombeen is rigoureus: een verbod op uitzendwerk en veel kortere ketens, zoals in Spanje en Noorwegen al bij wet verplicht is. Om met dat laatste te beginnen: de werkgever moet zich nadrukkelijk bemoeien met de veiligheid op de werkplaats en hoe verder hij daar vanaf staat, hoe lastiger dat wordt. Bij die lange ketens, bij soms wel vijftien tot twintig aannemers, wordt de koek door te veel partijen verdeeld, aldus Crombeen, die daardoor ook meer haast hebben. “Kort die ketens in", vindt hij, "dan staat de hoofdaannemer dichter op het werk, zijn de lijnen korter en houdt iedereen meer over.” Iedereen voelt wel aan dat werken met meer dan twintig aannemers vragen om problemen is, dat kán gewoon niet, aldus Van Swol. Maar ketens van vijf, zes aannemers, dat moet kunnen, vindt hij. De AFNL is niet tegen uitzendwerk, laat staan voor een verbod daarop, zegt Van Swol. De verantwoordelijkheid ligt ook niet puur bij de uitzendbureaus, maar ook bij het bedrijf dat de uitzendkrachten inhuurt. Het idee is wel dat het inlenen van personeel veiliger kan dan nu gebeurt. Daarom was de AFNL eind december 2023 een van de ondertekenaars van het ‘Convenant veilig werken in de bouw met en door ingehuurd personeel’, samen met Governance Code Veiligheid in de Bouw (GVCB) en Bouwend Nederland. Het convenant, dat werd overhandigd aan demissionair minister Van Gennip van SZW, is erop gericht de veiligheidsopleiding van, en het toezicht op, uitzendkrachten te verbeteren. “Een belangrijke vraag is zeker hoe we het uitzenden van arbeidsmigranten, die relatief vaak betrokken zijn bij ongevallen, veiliger kunnen maken”, zegt Van Swol. “Misschien door de cao-controles uit te breiden.” STRENG IN DE LEER Geen ongevallen, geen doden; dat zit er waarschijnlijk niet in, denkt Crombeen. Ergens zal altijd een klein hoekje blijven waar het ongeluk schuilt. Maar nul doden zou wel het streven moeten zijn. En het kan: de cultuur veranderen. “In de jaren 2000 was ik betrokken bij de cao Railinfrastructuur en in die tijd was werken aan het spoor levensgevaarlijk; er was een gerede kans dat je ‘s avonds niet meer thuiskwam. ProRail heeft toen enorm veel veiligheidsmaatregelen getroffen en nu is het zeldzaam dat er iemand om het leven komt. Dus het kan wel, maar je moet streng in de leer zijn.” Ja, het kan echt, zegt ook Jane Tijssen van de Arbeidsinspectie, zeker sinds de Arbeidsinspectie anders onderzoek doet en na ongevallen ook in gesprek gaat met de bedrijven over hoe het beter kan. Tijssen: “Eigenlijk weet iedereen wel wat veilig werken is. En er zijn bedrijven waar we niet meer komen.” ZONDER HANDLEIDING Gezond verstand, daar begint het allemaal mee, benadrukt Crombeen nog maar eens. Je kunt genoeg doen zonder handleiding of eerst de site van Volandis te bezoeken. Hij haalt de anekdote van zijn vader aan, een schilder, die jarenlang aan de buitenkant van steigers omhoog klom, totdat het een keer bijna mis ging en hij nog met een paar vingers aan de steiger hing. Daarna opende hij altijd de luiken en ging binnendoor omhoog. “Toen had-ie het licht gezien. Maar laat het daar niet op aankomen." Als er gewerkt wordt met steigers, kunnen aannemers niet heen om de Richtlijn Steigers van de VSB. 13 NUMMER 2 - 2024 | BOUWBELANG
Tekst: Hans Fuchs - Foto's: Kees Stuip MAATWERK DANKZIJ KLEINSCHALIGHEID Strakke treintjes voor slimme woonconcepten In de beperking toont zich de meester: bij Accent Bouw Wonen bouwt men woningen op maat – aan de hand van twaalf vaste woningtypen uit eigen koker. Dat bouwen gaat in rap tempo; de Drentse aannemer start elke tien tot vijftien dagen een nieuwe woning op. Die snelheid dankt het bedrijf aan een strak geregisseerde uitvoering. Directeur Jan Kemkers: "Met kleine teams van timmermannen en metselaars werken we in treintjes aan meerdere woningen tegelijk." 14 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2024 Jan Kemkers: "We hebben de grootschalige systeembouw als bij Plegt-Vos en Van Wijnen gedownsized, zou je kunnen zeggen."
ONDERNEMER Niets bijzonders, zou je kunnen denken bij een bezoek aan de bouwplaats van Accent Bouw Wonen in Veendam. Aan een licht gebogen straatje aan het Van Ruysdaelplantsoen bouwt de Drentse aannemer twee vrijstaande en zes twee-onder-een-kapwoningen. Architectuurstijl: jaren dertig. De woningen hebben kruiskappen en zadeldaken met keramische pannen en forse overstekken, aan de gevels domineert traditioneel metselwerk. Wat opvalt: weinig buzz, op deze bouwplaats. Bij een van de twee-onder-een-kapwoningen – de fundering staat – plaatsen twee timmerlieden stelprofielen voor ramen en deuren. Een woning verderop staan een paar metselaars op een steiger. Die rust is bedrieglijk. Op deze bouwplaats ligt het werktempo heel hoog. Accent Bouw Wonen levert in Veendam elke 22 weken de ruwbouw van een twee-onder-een-kap op. Dat doet het bedrijf met twee man sterke treintjes timmermannen en metselaars. Elk treintje neemt aan het Van Ruysdaelplantsoen een strak afgepaald deel van de bouw op zich – aan de hand van een strakke planning en geruggesteund door een naadloze just-in-time toelevering van materiaal en materieel. TREINTJES Die planning is in handen van directeureigenaar Jan Kemkers en werkvoorbereider Johan van Heijningen. Om alle treintjes op stoom te houden, buigen Kemkers en Van Heijningen zich iedere donderdagmiddag over de planning voor de volgende week. Kemkers: "Die sturen we naar alle kopers, onderaannemers en timmermannen. In de planning staat duidelijk wie waar wanneer welke werkzaamheden uitvoert. Door wekelijks te plannen kunnen we goed reageren op verloop dat ontstaat door bijvoorbeeld het weer. Iedereen kan zodoende altijd verder. En omdat we altijd met dezelfde onderaannemers en leveranciers werken heeft iedereen aan een half woord genoeg.” De treintjes van het mkb-bouwbedrijf uit het Drentse dorp draaien op de acht timmermannen, vijf metselaars en de werkvoorbereider van Accent Bouw Wonen – en op Jan Kemkers zelf: “We werken met vier ploegen van twee timmerlieden: één ploeg voor de fundering, twee ploegen voor het stellen en één ploeg die aftimmert. Daarna zijn de metselaars aan zet. Als een ploeg zijn werk gedaan heeft, komt de volgende ploeg de bouwplaats op. De ploeg die klaar is, gaat naar onze volgende bouwplaats. Wij kunnen zo elke tien tot vijftien dagen de bouw van een nieuwe woning starten. En in elke bouwfase zijn alle benodigde hulpmaterialen op de bouwplaats aanwezig, tot aan het laatste kruipluikje, de profielen, raveelijzers en stelkozijnen toe. Wij willen dat niemand van ons van de bouwplaats af moet om spullen in te kopen of op te halen.” Accent Bouw Wonen heeft zo de bouw Alle muren worden met de hand gemetseld, vloeren en daken worden prefab aangeleverd. Fundament van de treintjes van Accent Bouw Wonen: een strakke planning. 15 NUMMER 2 - 2024 | BOUWBELANG
van een woning volledig in eigen hand. Kemkers: “Wij zijn buiten onze vaste onderaannemers om niet afhankelijk van externe partijen. Ik zet een woning zelf nog uit in het veld. Dan komt de grondwerker; steeds dezelfde. Ik hoef er dan dus ook niet bij te zijn. Ik weet: 'Over drie dagen is hij klaar'. En als de ruwbouw staat, komen onze andere vijf vaste onderaannemers voor elektra, stucwerk en tegelzetten." TWAALF WOONCONCEPTEN Accent Bouw Wonen heeft voor particulieren met een bouwkavel een vast aanbod van twaalf vaste woningtypen – allemaal vernoemd naar Hollandse vogelsoorten. Dat vaste aanbod is het fundament van het snelle werken op de bouwplaats. Jan Kemkers: "Wat wij bouwen weten we door en door. We werken met woonconcepten en optielijsten en van vergunning tot oplevering. Er is van elk woningtype een basistype, ontwikkeld met een tekenbureau. Die woning voldoet aan BBSL en BENG.” De woningen worden op traditionele manier gebouwd. Kemkers: "Alle muren worden met de hand gemetseld, vloeren en daken worden prefab aangeleverd. De fundering doen we handmatig; strokenfundering op staal, met een Isotras opbouw. Zo kunnen we in vijf dagen de fundering voor een vrijstaande woning gereed hebben, inclusief riolering. Alle binnenwanden zijn van lichte Duitse snelbouwsteen. Dat heeft ook voordelen voor onze kopers. Vaak moeten bewoners al maanden van tevoren weten waar precies ieder stopcontact komt; bij ons kan Na het stellen van de profielen en het plaatsen van de stelkozijnen zijn de metselaars aan zet. 16 BOUWBELANG | NUMMER 4 - 2023
ONDERNEMER dat nog tot op het moment dat het dak geplaatst wordt." Die ruimte voor maatwerk gaat nog veel verder, vertelt Kemkers: “Veel kopers hebben extra wensen. Vanuit de nultekening van de basiswoning kunnen we relatief snel schakelen; een woning een meter langer of breder maken, een erker, garage of serre toevoegen. Die varianten gaan naar het tekenbureau. De woning voldoet dan altijd nog aan alle wet- en regelgeving. In de basiswoning zit het tegelwerk en sanitair bij de prijs in. De koper kan ook kiezen voor casco en dit zelf doen. Ook voor een aanbouwkeuken of een pvc-vloer kan een koper bij ons terecht. Van de tweehonderd woningen die we de afgelopen paar jaar hebben gebouwd, zijn er maar zes exact hetzelfde." KLEIN BLIJVEN Voor het project in Veendam ontwikkelde Accent Bouw Wonen een nieuw type woning: de Zwaluw. Jan Kemkers: "De Zwaluw is toegesneden op de lichte kromming van het straatje." De aannemer verwierf de opdracht in Veendam via een gemeentelijke tender. De woningen zijn gasloos en voorzien van luchtwarmtepomp, zonnepanelen en vloerverwarming op begane grond en eerste verdieping. Jan Kemkers nam Accent Bouw Wonen in 2016 over van Nico Goeree: “Wij kennen elkaar al 32 jaar, uit de tijd dat we allebei bij Plegt-Vos werkten. Nico richtte in 1999 Accent Bouw Emmen op en in 2012 Accent Bouw Wonen, ook gevestigd in Emmen. In 2016 ging ik aan de slag, met één timmerman. In de loop van dat eerste jaar al kwam daar, via een uitzendbureau, personeel bij. Nico heeft me een jaar lang op gang geholpen, zonder dat hij daar iets voor terug wilde. Aan het einde van dat jaar hadden we zes woningen gebouwd. In 2018 waren dat er zestien en sindsdien bouwen we zo'n dertig woningen per jaar.” Ambitie om het bedrijf verder te laten groeien heeft Kemkers niet: "Opschalen zou betekenen; een extra uitvoerder, een extra werkvoorbereider. Ik kan nu alles alleen behappen. We hebben de grootschalige systeembouw als bij Plegt-Vos en Van Wijnen gedownsized, zou je kunnen zeggen. De schaal is bij ons klein en zodoende er is die ruimte voor maatwerk. En in ons bedrijf is weinig verloop. We hebben ook beperkte faalkosten. En als er eens wat is, wordt het meteen aangepakt. We bouwden al meer dan tweehonderd woningen – maar een servicetimmerman hebben we niet." Vier ploegen van twee timmerlieden bouwen de woningen: één ploeg voor de fundering, twee ploegen voor het stellen, één ploeg die aftimmert. 17 NUMMER 2 - 2024 | BOUWBELANG
Tekst: Geert Hilferink - Foto's: Kees Stuip SKILLS THE FINALS 2024 Erepodium voor jong vaktalent Met een grootst opgezette en spectaculaire prijsuitreiking kregen de winnaars, maar ook alle andere deelnemers aan Skills The Finals eind maart hun verdiende beloning. Twee dagen lang streden ruim zeshonderd mbo-studenten in de Brabanthallen in Den Bosch om het Nederlands kampioenschap in hun vakgebied. Voor de entree van de Brabanthallen verzamelen zich op de tweede en laatste dag van Skills The Finals al vroeg bezoekers. Scholieren van vmbo-opleidingen die tijdens de LOB Experience door middel van ruim honderd activiteiten verschillende beroepen kunnen uitproberen om zich te oriënteren op hun studiekeuze. Ook veel klasgenoten van deelnemende finalisten die binnen al aan hun tweede dag zijn begonnen, melden zich, net als mentoren en familieleden van de deelnemers. Het NK voor beroepen is behalve een serieuze competitie ook vooral een feest van het ambacht. Daar horen ouders en ook opvallend veel grootouders zeker bij. GECONCENTREERDE BLIKKEN Hal 1 vormt het toneel van onder meer de beroepen binnen het profiel Bouwen, Wonen en Interieur (BWI). Dat de opleidingen binnen dit profiel op steeds meer vrouwelijke interesse kunnen rekenen, blijkt bij de schilders, waar twee vrouwelijke finalisten een gooi naar de titel doen. En dat doen ze niet onverdienstelijk. Gondje van de Goor uit Nijmegen weet uiteindelijk de tweede plek te bemachtigen, terwijl Marloes Timmerman met de vierde plaats net buiten het podium valt. De jonge vrouwen werken geconcentreerd aan hun opdracht, waarin ze behoorlijk worden uitgedaagd. Verspreid over de hal staan ook de podia waar de tegelzetters, metselaars en timmermannen aan hun finale-opdracht werken. VAN EEN AFSTAND Bij de tegelzetters werken de vijf finalisten, ieder in zijn eigen tempo, aan de opdracht. De jury houdt ondertussen van een afstand toezicht op het werk en de vorderingen. “Als je continu op hun nek zit, worden ze alleen maar extra gespannen. Dan denken ze meestal dat ze iets niet goed doen. Wij kunnen van een afstand wel zien hoe het werk vordert en als het moet, lopen we natuurlijk even naar een deelnemer om hem ergens op te wijzen”, zegt jurylid Wesley van Boxtel. Ook op de andere podia lijken de juryleden zich zo min mogelijk met de finalisten te bemoeien. Voor de meeste vakjury’s geldt dat er een vertegenwoordiger van Skills NeVoor de entree van de Brabanthallen verzamelden zich op de tweede en laatste dag van Skills The Finals al vroeg bezoekers. 18 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2024
JONGE VAKMAN derland is afgevaardigd en ook leermeesters. Ook brancheverenigingen zijn terug te vinden in de jury’s. UITDAGENDE OPDRACHTEN Voor elke vakopleiding is door een van de juryleden een finale-opdracht gemaakt. Een rondgang langs de verschillende podia leert dat veel van de deelnemers wordt verwacht. Bij de tegelzetters werken de vijf finalisten, ieder in zijn eigen tempo, aan de opdracht. De winnaars Maurits Neelemans (tegelzetten), Joris van Wijnen (bouwtimmeren), Bram van Heugten (metselen), Stef Olimulder (schilderen) en Kylian Gutensohn en Loes Neuteboom (groen, grond & infra) mogen zich Nederlands kampioen in hun vakgebied noemen. Net als 67 andere vakkampioenen hebben ze bewezen over ambachtelijk talent te beschikken en klaar te zijn voor een toekomst in de bouw en infra. In totaal hebben studenten van 209 scholen deelgenomen aan Skills The Finals. Met in totaal 36.000 m2 wedstrijdoppervlak verdeeld over zeven hallen en bijna 30.000 personen in de Brabanthallen is en passant een nieuw record in omvang en bezoekersaantal gevestigd. Het bevestigt de populariteit en meerwaarde van deze competitie voor jong vaktalent. Maurits Neelemans werd eerste bij het tegelzetten. “Dat mag ook wel, het gaat hier tenslotte om het Nederlands kampioenschap. Als je de beste binnen je vakgebied wilt zijn, moet je wel wat laten zien”, klinkt het op de stand van de metselaars. De deelnemers moeten in verschillende verbanden metselen, nadat ze eerst het stelwerk hebben gezet. Net als bij de tegelzetters verschilt ook hier het tempo waarin de finalisten aan hun opdracht werken. Voor de tegelzetters heeft jurylid Wilhelm Scholten van Skills Nederland een ontwerp gemaakt van een staande achterwand waarop de Eiffeltoren met in de rechterbovenhoek een zon getegeld moesten worden. Op de vloer vroeg hij de deelnemende finalisten in een groen vlak het getal 24 in 19 NUMMER 2 - 2024 | BOUWBELANG
oranje te lijmen. De grootste uitdaging van de zijwand die haaks op de achterwand gezet moest worden, vormde een kleine nis. De duidelijke link met Frankrijk is geen onlogische aangezien daar deze zomer niet alleen de Olympische Spelen plaatsvinden, maar in september wordt in dat land ook het WK voor beroepen gehouden. Lyon is van 10 tot en met 15 september het toneel van WorldSkills. BIJPRATEN EN BIJKOMEN De deelnemers krijgen op gezette tijden even een korte pauze om wat te eten en drinken. Vrijwel alle finalisten gebruiken die tijd om bij te kletsen met bekenden en familie die zich aan de rand van het podium hebben verzameld. Ook wordt op andere podia waar schoolgenoten hun finale hebben, gekeken naar de vorderingen. De gemoedelijke sfeer – ook tussen de finalisten onderling – geeft het evenement zijn eigen karakter. Minister Mariëlle Paul (Primair en Voortgezet Onderwijs) ging in gesprek met verschillende vmboleerlingen. 20 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2024
www.bouwbelang.comRkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=