ACHTERGROND Voor dit artikel sprak BouwBelang met Hans Crombeen, David van Swol en Gerard Westenbroek. De bijdragen van Jane Tijssen en René du Pon komen uit de toolbox ‘Werken op hoogte’. Amercentrale in Geertruidenberg, waarbij twintig jaar geleden vijf doden vielen. Intussen is de richtlijn aan herziening toe, onder meer omdat de stand van de techniek is veranderd. Westenbroek: “Voor stalen steigers ligt vast welke persoon wat mag doen. En over welke aantoonbare vaardigheden diegene moet beschikken. Die regels gaan er ook komen voor rolsteigers en bouwliften.” Hij hoopt dat de aangepaste Richtlijn Steigers nog dit jaar verschijnt. Wat er nodig is voor een veilige bouwplaats, aldus de Arbeidsinspectie, zijn: goede afspraken, tijd voor maatregelen en afspraken over die maatregelen: wie doet wat. En onder tijdsdruk, die er vrijwel altijd is in de bouw, gaat het daarbij nog weleens mis. Crombeen: “Het woord ‘effe’ valt veel te vaak bij de toedracht van ongevallen. De uitvoerder moet het werk op tijd af krijgen én veilig werken. Maar als het niet veilig kan, doe het dan niet. Ook niet even. Mensen aanspreken op gedrag moet daarom normaal worden. Zodra iemand een leuning weghaalt op een steiger, vraag dan waarom dat gebeurt. Omdat er een kozijn naar binnen moet? Prima. Maar let dan op dat de leuning daarna meteen wordt teruggeplaatst." Net zo goed moeten werknemers hun mond opendoen als hun werkplek onveilig is. Ook dat gebeurt te weinig, aldus Crombeen. “Als wij een melding krijgen van werknemers die zeggen al drie weken op een onveilige steiger te staan, spreken we natuurlijk de werkgever daarop aan, maar vragen we tegenwoordig eerst aan de werknemers waarom ze al drie weken op een onveilige steiger werken. En we geven ze handvatten om het gesprek de volgende keer zelf te voeren.” KORTERE KETENS Wat staat heldere afspraken en communicatie in de weg? Uitzendkrachten die de taal niet spreken en ellenlange ketens van aannemers helpen in elk geval niet. Daarover is iedereen het wel eens. Over de maatregelen niet. Crombeen is rigoureus: een verbod op uitzendwerk en veel kortere ketens, zoals in Spanje en Noorwegen al bij wet verplicht is. Om met dat laatste te beginnen: de werkgever moet zich nadrukkelijk bemoeien met de veiligheid op de werkplaats en hoe verder hij daar vanaf staat, hoe lastiger dat wordt. Bij die lange ketens, bij soms wel vijftien tot twintig aannemers, wordt de koek door te veel partijen verdeeld, aldus Crombeen, die daardoor ook meer haast hebben. “Kort die ketens in", vindt hij, "dan staat de hoofdaannemer dichter op het werk, zijn de lijnen korter en houdt iedereen meer over.” Iedereen voelt wel aan dat werken met meer dan twintig aannemers vragen om problemen is, dat kán gewoon niet, aldus Van Swol. Maar ketens van vijf, zes aannemers, dat moet kunnen, vindt hij. De AFNL is niet tegen uitzendwerk, laat staan voor een verbod daarop, zegt Van Swol. De verantwoordelijkheid ligt ook niet puur bij de uitzendbureaus, maar ook bij het bedrijf dat de uitzendkrachten inhuurt. Het idee is wel dat het inlenen van personeel veiliger kan dan nu gebeurt. Daarom was de AFNL eind december 2023 een van de ondertekenaars van het ‘Convenant veilig werken in de bouw met en door ingehuurd personeel’, samen met Governance Code Veiligheid in de Bouw (GVCB) en Bouwend Nederland. Het convenant, dat werd overhandigd aan demissionair minister Van Gennip van SZW, is erop gericht de veiligheidsopleiding van, en het toezicht op, uitzendkrachten te verbeteren. “Een belangrijke vraag is zeker hoe we het uitzenden van arbeidsmigranten, die relatief vaak betrokken zijn bij ongevallen, veiliger kunnen maken”, zegt Van Swol. “Misschien door de cao-controles uit te breiden.” STRENG IN DE LEER Geen ongevallen, geen doden; dat zit er waarschijnlijk niet in, denkt Crombeen. Ergens zal altijd een klein hoekje blijven waar het ongeluk schuilt. Maar nul doden zou wel het streven moeten zijn. En het kan: de cultuur veranderen. “In de jaren 2000 was ik betrokken bij de cao Railinfrastructuur en in die tijd was werken aan het spoor levensgevaarlijk; er was een gerede kans dat je ‘s avonds niet meer thuiskwam. ProRail heeft toen enorm veel veiligheidsmaatregelen getroffen en nu is het zeldzaam dat er iemand om het leven komt. Dus het kan wel, maar je moet streng in de leer zijn.” Ja, het kan echt, zegt ook Jane Tijssen van de Arbeidsinspectie, zeker sinds de Arbeidsinspectie anders onderzoek doet en na ongevallen ook in gesprek gaat met de bedrijven over hoe het beter kan. Tijssen: “Eigenlijk weet iedereen wel wat veilig werken is. En er zijn bedrijven waar we niet meer komen.” ZONDER HANDLEIDING Gezond verstand, daar begint het allemaal mee, benadrukt Crombeen nog maar eens. Je kunt genoeg doen zonder handleiding of eerst de site van Volandis te bezoeken. Hij haalt de anekdote van zijn vader aan, een schilder, die jarenlang aan de buitenkant van steigers omhoog klom, totdat het een keer bijna mis ging en hij nog met een paar vingers aan de steiger hing. Daarna opende hij altijd de luiken en ging binnendoor omhoog. “Toen had-ie het licht gezien. Maar laat het daar niet op aankomen." Als er gewerkt wordt met steigers, kunnen aannemers niet heen om de Richtlijn Steigers van de VSB. 13 NUMMER 2 - 2024 | BOUWBELANG
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=