NR 2 -JUNI 2023 nu ín BouwBelang Vakman Pascal Gerards: “Steigerbouw is echt mensenwerk” PLATFORM VOOR BOUW & INFRA Innovatie: “Wat levert duurzaam werken mij op?” Rondetafelgesprek: “Minder regeldruk, meer vertrouwen” Uitgelicht Industrieel en circulair bouwen Politicus bezoekt bouwplaats: “Problematiek bij na-isoleren samen oplossen”
INNOVATIEVE OPLOSSINGEN VOOR UW RENOVATIEPROJECT havebomontage.n Snel en vakkundig met maar één contactpersoon VATIEVE OPLOSSINGEN UW RENOVATIEPROJECT havebomontage.nl kundig met maar één contactpersoon INNO VOOR Snel en v
3 NUMMER 2 - 2023 | BOUWBELANG INHOUD BOUW BELANG Coverfoto De ene dag monteert hij samen met een collega een kleine steiger bij een woonhuis voor een schilder, de volgende dag bouwt hij op grote hoogte aan een steigerconstructie voor restauratiewerk aan een oude gevel. Het is juist die afwisseling die het werk voor Pascal Gerards zo aantrekkelijk maakt. “Bovendien is het echt mensenwerk en daar kan ik enorm van genieten. Gezellige collega’s, maar ook bij klanten thuis aan tafel voor een kopje koffie tijdens de pauze.” 18De isolatiebranche wordt steeds duurzamer Van de Bunt Isolatietechniek is gecertificeerd voor betere veiligheid en gezondheid op de werkplek. Verder onderscheidt het Puttense bedrijf zich met recyclebare PIFfolies en hernieuwbaar isolatiemateriaal uit olifantengras. 10High trust/high penalty Den Haag produceert nog altijd regelgeving die leidt tot nutteloze administratieve rompslomp. De meeste van die wetten komen voort uit een gebrek aan vertrouwen richting de ondernemer. Jacco Vonhof, voorzitter MKB Nedereland bepleit een hightrust/high-penalty aanpak . 21 Software voor duurzaamheid Aannemingsbedrijf Kraaijeveld Barendrecht verkleint zijn CO2voetafdruk met softwareprogramma SmartTrackers. “Het programma maakt duurzaamheid inzichtelijk, begrijpelijk, leuk en helpt je bij het realiseren van duurzaamheidsdoelen”, zegt KAMcoördinator Marjolein Kraaijeveld. 28 Uitgelicht: Industrieel en Circulair Bouwen Losmaakbaar detailleren Tweede leven voor liggers viaducten 3D-printen wordt volwassen Verder in dit nummer 05 Voorwoord Riek Siertsema + colofon 06 Nieuws 07 Fiscale Tips Alfa Accountants 14 Bouwplaatsbezoek D66-parlementariër Faissal Boulakjar 30 Column Joost Haest 36 Column hoofdredacteur Arie Grevers IN DEZE UITGAVE 37 ‘INZET UIT BUITENLAND GAAT MKB NIET HELPEN’ 40 NIEUWE WERKWIJZE ARBEIDSINSPECTIE NIET ZONDER RISICO 42 TEKORT AAN PERSONEEL VRAAGT BLIJVENDE INZET Eindhoven winnaar MKB INFRAAanbestedingsAward 2023 De MKB INFRA-AanbestedingsAward 2023 is gewonnen door de gemeente Eindhoven. Juryvoorzitter Peter Remmits ziet bij deze opdrachtgever een professioneel en up-to-date inkoopbeleid, waarbij mkb-vriendelijk aanbesteden één van de pijlers van de inkoopvisie is en het mkb ook daadwerkelijk kansen krijgt. 6 PLATFORM VOOR BOUW & INFRA JAARGANG 15 - NUMMER 2 - JUNI 2023
Onbegrensde vrijheid. Lamaxa L50 View Der SonnenLicht Manager
Het is een voorrecht voorzitter te mogen zijn van een club voor mkb-bouwbrancheverenigingen en je omringd te weten door een team dat met hart en ziel opkomt voor de belangen van de mkb-achterban. Dat brengt me op locaties en podia waar ik politici en ondernemers ontmoet. Samen met mkb-bouwers kan ik dan de hinder aankaarten, die zij van wet- en regelgeving kunnen ondervinden. En dat is vaak direct het gevolg van onkunde over de positie van mkb’ers. Gelukkig zijn er politici die zich graag laten informeren en de grieven en zorgen weer meenemen naar hun zetel in de Tweede Kamer of hun bestuurlijk werk in gemeenten. In deze uitgave van BouwBelang laten we u, meer dan u van ons gewend bent, zien wat de AFNL aan lobbywerk heeft verzet in de afgelopen periode. We waren met D66 Tweede Kamerlid Faissal Boulakjar op een werklocatie van een bedrijf voor isolatietechniek in Nunspeet om te praten over de kwesties waar de bedrijven van onze lidvereniging Isolerend Nederland in de praktijk tegenaan lopen. Waarom hanteert vrijwel iedere gemeente een ander verwerkingsprotocol voor na-isolatie? Op een volgend werk in een andere gemeente moeten de isoleerders zich opnieuw inlezen. Dat kost nodeloos tijd en geld. En waarom moet het vijftien jaar duren voordat er – mede op initiatief van de branchevereniging – een voorzichtig begin gemaakt is om in een breed samengesteld overleg de problematiek bij na-isolatie rond beschermde diersoorten in de spouw te bespreken. Dat zijn in eerste instantie vleermuizen. De branchevereniging doet alvast een constructief voorstel. Mustafa Amhaouch, parlementariër voor het CDA, hebben we ontmoet in de Malietoren, het ondernemershuis waar MKB Nederland kantoor houdt. Samen met hem en de voorzitter van MKB Nederland, Jacco Vonhof, hebben ondernemers uit onze achterban kunnen praten over de regeldruk, de wig, loondoorbetaling in het tweede ziektejaar en schijnzelfstandigheid. Een boeiende gesprek. Ten slotte mocht ik aanwezig zijn bij de uitreiking van de MKB INFRA AanbestedingsAward aan de gemeente Eindhoven. Een prestigieuze prijs waarbij een zeer deskundige jury de nieren proeft van mkb-gericht aanbestedingsbeleid van rijks-, provinciale en gemeentelijke overheden en waterschappen. Opdrachtgevers en ondernemers in de zaal voerden onderling een levendig en opbouwend debat Allemaal belangrijke bijeenkomsten die de positie van het ondernemend MKB versterken. En dat is noodzakelijk, want – in de woorden van Jacco Vonhof – het mkb is de norm. En daar moet de wetgever rekening mee houden. Riek Siertsema, voorzitter Aannemersfederatie Nederland BB_05-2022.indd 5 NUMMER 2 - 2023 | BOUWBELANG COLOFON VOORWOORD Mkb is de norm © 2023. Nederlandse HandelsUitgaven. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevens-bestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste geweten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/ of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. BouwBelang verschijnt vier keer per jaar in de maanden maart, juni, september en december in een oplage van 10.000 exemplaren. UITGEVER Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra De Smalle Zijde 20A, 3903 LP Veenendaal Telefoon: (0318) 544 900 E-mail: secretariaat@aannemersfederatie.nl www.aannemersfederatie.nl ONTWIKKELING EN REALISATIE Nederlandse HandelsUitgaven Maagdenburgstraat 22, 7421 ZC Deventer Telefoon: (0570) 861007 E-mail: hugo@handelsuitgaven.nl www.handelsuitgaven.nl BLADMANAGEMENT Frank de Groot REDACTIE Arie Grevers (hoofdredacteur) E-mail: arie@bouwbelang.com Frank de Groot Geert Hilferink Hans Fuchs REDACTIEADRES Nederlandse HandelsUitgaven Postbus 2273, 7420 AG Deventer E-mail: redactie@bouwbelang.com COÖRDINATIE Rielèn van der Hoek FOTOGRAFIE Kees Stuip ILLUSTRATIES Hennie Vaessen VORMGEVING EN PREPRESS Ronald Wientjes, Create-by ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Nederlandse HandelsUitgaven Hugo Arends Telefoon: (0570) 861007 E-mail: advertentie@bouwbelang.com ABONNEMENTEN, ADRESWIJZIGINGEN, EN OPZEGGINGEN E-mail: info@bouwbelang.com DRUK Damen Drukkers Postbus 14 4250 DA Werkendam PLATFORM VOOR BOUW & INFRA
INZET VAN MKB WORDT OP VEEL FRONTEN GEWAARDEERD EN GESTIMULEERD Eindhoven winnaar MKB INFRAAanbestedingsAward 2023 ■ De MKB INFRA-AanbestedingsAward 2023 is gewonnen door de gemeente Eindhoven. Volgens de jury is Eindhoven de meest mkb-vriendelijke aanbesteder van infrastructurele werken. Juryvoorzitter Peter Remmits ziet bij deze opdrachtgever een professioneel en up-to-date inkoopbeleid, waarbij mkb-vriendelijk aanbesteden één van de pijlers van de inkoopvisie is en het mkb ook daadwerkelijk kansen krijgt. Daarnaast ademt de duidelijke inkoopvisie ook de toekomstige inzet voor een veilig en duurzaam Nederland, met bij uitstek relevante inzet van het mkb, die de komende jaren meer dan nodig is. Dat de inzet van het mkb bij de realisatie van toekomstige duurzaamheidsontwikkelingen nadrukkelijk wordt meegenomen, juicht de jury toe. Eindhoven heeft in samenspraak met de markt een matrix voor Zero Emissie Bouwmaterieel ontwikkeld. Hierbij is juist met het oog op de investeringslast voor het mkb voorzien in doorgroeimogelijkheden voor bestaand materieel waardoor ook zij kunnen meedingen. De jury realiseert zich overigens dat de betreffende organisatie ook de mogelijkheden heeft in een goed beleid met bijbehorende aanpak rond duurzaamheid met inzet van bijbehorende menskracht te investeren. De jury hoopt dat deze visie niet alleen op opdrachtniveau, maar ook buiten de opdrachten om in de regio verder wordt uitgedragen, waarbij de jury van harte de ambassadeursrol die Eindhoven wil vervullen onderschrijft. GELIJK SPEELVELD De jury constateert dat de drie genomineerde finalisten, naast Eindhoven ook de gemeente Rijssen Holten en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, een gelijk speelveld creëren voor het mkb bij aanbestedingen. Hiervoor is bij alle drie serieuze aandacht, met de wil kritisch en zorgvuldig over specifieke thema’s rond aanbesteden na te denken. Niet alleen door open te staan voor geluiden uit de markt, maar ook actief de dialoog met de markt te zoeken. Remmits maakt de drie genomineerden een groot compliment voor de wijze waarop zij aanbesteden binnen de eigen organisatie aandacht geven. AANVULLENDE VRAGENRONDE Om uiteindelijk de winnaar te kunnen kiezen, heeft de jury nog een extra aanvullende vragenronde ingelast. Hierbij is specifieker gekeken naar ‘theorie en praktijk’; worden de aan het papier toevertrouwde visies ook toegepast in het beleid in de dagelijkse praktijk? Belangrijk voor de jury waren een gezond evenwicht tussen rechtmatigheid en doelmatigheid, hoe hieraan in de praktijk handen en voeten zijn gegeven en het vervullen van een voorbeeldfunctie op eigen schaal. Dit laatste werd getoetst omdat de in omvang en diversiteit van elkaar verschilen. Tevens is gekeken naar aantoonbare resultaten en duidelijke kansencreatie voor het mkb. VERDUURZAMING TELT MEE Met de tweejaarlijkse MKB INFRA-AanbestedingsAward wordt ingespeeld op de aanbestedingswetgeving, waardoor een gelijk speelveld voor grote en mkb-bedrijven moet ontstaan en eerlijke concurrentie wordt gestimuleerd. Daarnaast is bij deze inzending ook gekeken hoe aanbestedende diensten omgaan met duurzaamheidsaspecten in het kader van de verduurzamingsoperatie in Nederland. Met de prijs hoopt MKB INFRA dat vernieuwende oplossingen worden geïnitieerd en optimale prijs-prestatie-verhoudingen worden bereikt, waarmee tevens het maatschappelijk belang wordt gediend. Eerdere prijswinnaars waren de gemeenten Nijmegen, Steenwijkerland, Tilburg, Enschede en Den Haag. Uit handen van wethouder Anne Mulder van de gemeente Den Haag (de vorige Awardwinnaar) ontving wethouder Stijn Steenbakkers namens winnaar gemeente Eindhoven de MKB INFRAAanbestedingsAward 2023’. 6 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2023 Nieuws en achtergronden kunnen, eventueel voorzien van foto (digitaal beeld minimaal 300 dpi), worden gestuurd naar: redactie@bouwbelang.com of naar: Nederlandse HandelsUitgaven, Postbus 2273, 7420 AG Deventer NIEUWS V.l.n.r. Philip van Nieuwenhuizen, voorzitter MKB INFRA, Peter Remmits, voorzitter jury MKB INFRA Award, Stijn Steenbakkers, wethouder gemeente Eindhoven, Anne Mulder, wethouder gemeente Den Haag, Gerda Quak, directeur bedrijfsvoering Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en René de Koff, wethouder gemeente Rijssen Holten.
‘VOORAL IN 2023 VEEL VERTRAGING’ Stikstofbesluit remt woningbouw ■ De uitspraak van de Raad van State over het wegvallen van de bouwvrijstelling heeft direct een remmend effect op de woningbouw. Vertraging en uitval van woningbouwprojecten zijn vooral dit jaar en volgend jaar merkbaar met een daling van 6.000 bouwvergunningen, die met de vrijstelling wel verleend zouden zijn. Dit stelt het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in de studie ‘Effecten wegvallen bouwvrijstelling’. Volgens de onderzoekers betekent het besluit dat het over de periode tot 2028 gaat om - gecumuleerd - 10.000 vergunningen. Het wegvallen van de vrijstelling betekent dat voor meer dan 6.000 woningbouwprojecten - waarvan vrijwel op voorhand kan worden ingeschat dat deze geen stikstofdeposities veroorzaken - nu weer aanvullende stikstofberekeningen moeten worden gemaakt. ‘De verschillende kosten die dit met zich meebrengt, bedragen dit jaar naar verwachting meer dan 100 miljoen euro en lopen daarna geleidelijk terug.’ ALLE NIEUWBOUWPROJECTEN GETROFFEN Door het wegvallen van de vrijstelling kan een bouwproject alleen nog doorgang vinden als vooraf wordt aangetoond dat de bouwactiviteiten geen schade in Natura2000-gebieden opleveren. Dit betekent dat voor bouwprojecten waarvan de stikstofdepositie vrijwel nihil is, nog wel met AERIUS-berekeningen moet worden aangetoond dat dit zo is. Het gaat hierbij omruim 90% van alle woningnieuwbouw. Hoewel dit geen structurele gevolgen heeft, zorgt het in deze gevallen wel voor vertraging en extra kosten. Een tweede categorie projecten met een stikstofdepositie van 0,1 tot 0,5 mol/ha kan doorgang vinden als kan worden aangetoond dat de gevolgen van de stikstofdepositie verwaarloosbaar is. Voor dergelijke projecten moet een natuurvergunning worden aangevraagd en via een ecologisch onderzoek worden aangetoond, dat de gevolgen voor de natuur verwaarloosbaar zijn. Dit vraagtniet alleen veel meer tijd, maar kost ook meer dan alleen een AERIUS- berekening. Bovendien vereist het vaak ook extra maatregelen. Deze categorie maakt ongeveer 6% van de woningbouwprojecten uit. Voor 3% van alle woningnieuwbouw geldt dat de stikstofdeposities te omvangrijk zijn om met mitigerende maatregelen bij het project op te lossen. Voor deze projecten moet elders extra stikstofruimte wordenopgekocht en aan deze projecten worden toegewezen. Een lastig traject dat veel tijd zal vergen en zorgt voor uitval van meerdere jaren. VERTRAGING IN 2023 HET GROOTST Door het stikstofbesluit moet met onmiddellijke ingang nieuwe berekeningen en in sommige gevallen ecologisch onderzoek worden uitgevoerd. Dit levert vooral in 2023 vertraging op. In latere jaren neemt de vertraging af omdat in het proces op de extra berekeningen geanticipeerd kan worden. Door de vertragingen verschuift een deel van de vergunningverlening naar latere jaren. Hiernaast valt een deel van de vergunningen door uitval weg. In totaal worden door het wegvallen van de bouwvrijstelling in de periode 2023-2027 10.000 minder vergunningen verleend en 8.000 minder woningen gerealiseerd. Hiermee is een verlies aan bouwproductie gemoeid van cumulatief € 3 miljard. Geen verplichte verduurzaming appartementen en monumenten In appartementen en monumenten hoeft de gasgestookte cv-ketel per 2026 niet vervangen te worden door hybride warmtepompen. Deze woningen worden uitgezonderd van verplichte verduurzaming, zo liet minister De Jonge (VRO) vorige maand aan de Tweede Kamer weten. Eigenaren van vrijstaande woningen, twee-ondereen-kapwoningen en rijtjeshuizen zijn wel verplicht met ingang van dat jaar een warmtepomp aan te schaffen als hun cv-ketel vervangen moet worden. De verplichte verduurzaming geldt overigens ook niet voor mensen die een woning bezitten die de komende jaren op een warmtenet wordt aangesloten. Volgens De Jonge wordt de hybride warmtepomp de ‘norm voor het verwarmen van onze woningen, winkels, scholen en kantoren.’ Hij wil vooral duidelijkheid bieden aan zowel woningeigenaren als aan de installatiebranche, omdat de regel al over drie jaar van kracht wordt. De Jonge vindt het belangrijk dat de terugverdientijd onder de zeven jaar blijft. Dat is dezelfde termijn die wordt gehanteerd bij het aanschaffen van zonnepanelen, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Eerder onderzoek toont aan dat mensen dit acceptabel vinden voor een dergelijke investering. En hoe hoger de energieprijzen zijn, hoe sneller de terugverdientijd is. Woningeigenaren, instellingen en kleine bedrijven kunnen gebruikmaken van subsidieregelingen die 30% van de gemiddelde investeringskosten dekken. Volgens berekeningen is het voor de meeste huizen in Nederland mogelijk om een warmtepomp binnen tien jaar terug te verdienen. Met die 30% investeringshulp moet de tien jaar dus worden teruggebracht naar de gewenste zeven. Hiervoor wordt tot en met 2030 € 900 miljoen gereserveerd. 7 NUMMER 2 - 2023 | BOUWBELANG
ERKENNING VOOR INNOVATIEVE OPLOSSING VOORFINANCIERING Subsidie voor uitrol betalingsregeling MKB INFRA ■ MKB INFRA ontvangt van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland een subsidie voor het uitrollen van haar innovatieve betalingsregeling. Deze betalingsregeling moet een einde maken aan de eindeloze voorfinanciering waar infrabedrijven in de dagelijkse aanbestedingspraktijk mee geconfronteerd worden. De bestaande betalingsregeling frustreert de hele uitvoerende keten door vertraging van termijnbetalingen van drie maanden en langer, nadat de prestatie door de ondernemer is geleverd. MKB INFRA heeft een innovatieve betalingsregeling© ontwikkeld, die in nauwe samenwerking met een drietal aanbestedende diensten en gemeenten in een pilot is getoetst. Deze pilots leverden sprekende resultaten op: zo nam de voorfinanciering maar liefst met 85% af en het balanstotaal met zo’n 25% af. Ook leidde de betalingsregeling tot snelle doorbetaling in de keten en was er sprake van een aanzienlijk rentevoordeel. Zowel voor opdrachtnemers, maar zeker ook voor opdrachtgevers werden voordelen duidelijk zichtbaar. DICHT OP PRESTATIE BETALEN Belangrijkste resultaat van de toepassing van de betalingsregeling moet zijn dat de betaling van (deel)prestaties zo snel mogelijk na afronding daarvan plaats heeft, waardoor ook betalingen in de keten zo dicht mogelijk op de prestatie kunnen worden gedaan. Uiteindelijk doel is het streven naar een gezonde financiële sector die – met de huidige grote personele problemen – ook aantrekkelijk is en blijft voor toekomstige generaties. Dit doel wordt bereikt door in samenspraak tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers kennis te delen over de innovatieve betalingsregeling en de regeling te gaan implementeren in de projecten. In eerste instantie binnen de regio Twente op basis van de goede ervaringen van de gemeente Enschede. De daar uitgevoerde pilot met deze betalingsregeling kan als basis fungeren voor een deugdelijke uitrol onder infra aanbesteders in de rest van Nederland. ERVARINGEN DELEN Bij het plan van aanpak wordt allereerst ingezet op een (voortzetting van de) samenwerking tussen publieke opdrachtgevers en civiele aannemers in de regio Twente. De opzet is gericht op het bevorderen van de dialoog tussen betrokken partijen over de effecten die de huidige betalingsregeling in de infra heeft en de winst die voor zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers te behalen is bij toepassing van de innovatieve betalingsregeling. Daarbij wordt gewerkt aan kennisverhoging rond de effecten van (besteks)bepalingen rond betaling, wordt de nieuw ontwikkelde betalingsmethodiek nader toegelicht en worden ervaringen vanuit de pilot van MKB INFRA en de gemeente Enschede in regioverband gedeeld. Belangstellende partijen uit diezelfde regio worden vervolgens ondersteund in de verdere toepassing hiervan. Het plan voorziet er ook in dat relevante stakeholders voor de verdere uitrol direct betrokken worden. Samen met aanbestedende diensten kan zo worden toegewerkt naar een financieel gezonde aanbestedingspraktijk in de infrasector die in tijden met het grote ‘handjes tekort’ ook weer aantrekkelijk wordt voor de ‘jeugd die de toekomst heeft!’ IN GESPREK MET REGIO De komende maanden gaan vertegenwoordigers van de werkgroep betalingsregeling MKB INFRA en de verschillende partijen die betrokkenen waren bij de pilots de uitrol verder voorbereiden. Zo wordt ondersteunende communicatie ontwikkeld, worden gesprekken met stakeholders gehouden en is eind mei een eerste voorlichtingsbijeenkomst in Twente gehouden. Na de zomer worden de gesprekken met stakeholders en ervaringen van deelnemers aan de voorlichtingsbijeenkomst geïnventariseerd, waarna in oktober de regionale bestuurders voorgelicht worden. Ook wordt rond die tijd gesproken met relevante partijen voor de verspreiding van de betalingsregeling buiten de regio Twente. Eind 2023 moeten dit traject geëvalueerd en afgerond zijn en moet de regeling verankerd worden. 8 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2023
GERRALD HEIJNEN is directeur en belastingadviseur bij Alfa Accountants en Adviseurs in Barneveld Onlangs heb ik samen met enkele collega’s, in samenwerking met de Rabobank, een tweetal thema avonden georganiseerd over het thema ‘bedrijfsoverdracht’. Beide avonden was de zaal goed gevuld en bleek er veel interesse te bestaan over het thema bedrijfsoverdracht. Gedurende de avond bleek wel dat ‘loslaten’ lastig is en pijn doet. Ondernemers schuiven de overdracht graag voor zich uit. Aanleiding voor mij om daar in deze column ook aandacht aan te besteden. Wat is nu een goed moment om over een bedrijfsoverdracht na te gaan denken? Aan wie ga je overdragen? Aan kinderen of personeelsleden? Of verkoop je bij voorkeur aan een derde partij? Allemaal vragen die opkomen bij het thema bedrijfsoverdracht en waar je een antwoord op zal moeten vinden. Vervolgens kom je bij de vraag: ‘wat is mijn onderneming nou waard’? Welke factoren zijn daar nu van invloed op? De waarde van de onderneming wordt in belangrijke mate bepaald door de toekomstverwachting. Een koper zal de onderneming namelijk met de toekomstige winsten moeten terug verdienen. De waarde kan nog weleens tegenvallen. Hoe kun je dan de waarde van je bedrijf verhogen? Een belangrijke factor daarbij is hoe afhankelijk de onderneming is van u als ondernemer. Hoe minder afhankelijk dit is, hoe gunstiger dit kan uitpakken voor de verkoopbaarheid en de waarde van uw onderneming. Ook de belastingdienst komt bij een overdracht om de hoek kijken. Hoeveel belasting moet u dan bij een overdracht gaan betalen? Is er nog een mogelijkheid om de belastingheffing te beïnvloeden? Hierbij is een juiste ondernemersstructuur van groot belang. Een juiste structuur kan zorgen voor flexibiliteit bij verkoop en mogelijkheden om belasting te besparen of heffing uit te stellen. Veranderingen binnen de onderneming en herstructurering van de onderneming vragen tijd. Aan de ene kant om organisatorische zaken te regelen maar aan de andere kant spelen er ook fiscale termijnen waar je bijvoorbeeld bij een herstructurering aan moet voldoen. Ons advies dan ook om tijdig te beginnen met het plannen van een overdracht en hier de juiste mensen bij te betrekken. Afscheid nemen doet pijn FISCALE TIPS AFNL BLIJ MET BESLUIT EERSTE KAMER ‘Eindelijk duidelijkheid rond Wkb’ ■ Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra (AFNL) is blij dat ook de Eerste Kamer duidelijkheid heeft verschaft over de inwerkingtreding van de Omgevingswet en de daaraan gekoppelde Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Hierdoor weten de verschillende bouwpartijen in de keten nu eindelijk waar ze aan toe zijn en kunnen zij volgens de twee ‘nieuwe’ wetten daadwerkelijk bouwen, aldus Riek Siertsema, voorzitter AFNL, in reactie op de stemming. De Aannemersfederatie hoopt dat één en ander ook daadwerkelijk zo uitpakt zoals is bedoeld en dat het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO), dat de uitvoering ondersteunt, voor iedereen benaderbaar is en zijn meerwaarde gaat aantonen. Mkb-aannemers in bouw en infra zijn al lange tijd voorstander van duidelijke en in de praktijk goed toepasbare wet- en regelgeving om kwalitatief goed vakwerk af te kunnen leveren. Hoogst noodzakelijk, gezien beperkingen die er door de stikstofproblematiek en de rem op vergunningverlening zit. AFNL hoopt daarom dat niet alleen de minister van VROM, maar ook de provincies en de gemeenten kijken naar de mogelijkheden te bouwen op kleinschalige groene woningbouwkavels aan de randen van steden en dorpen. Nieuwe provinciebesturen kunnen daarin alvast meedenken. Op korte termijn kunnen in deze kleine groene woningbouwkavels extra woningen worden gebouwd, die een kansrijke aanvulling zijn op de kabinetsplannen voor de langere termijn, zoals inmiddels door het EIB is berekend. Op dit soort kleine locaties kunnen wel snel stappen worden gezet, waar andere projecten vertraging oplopen. En mkb-aannemers staan te trappelen om door te bouwen. 9 NUMMER 2 - 2023 | BOUWBELANG NIEUWS
AFNL-BIJEENKOMST: NIEUWE STELSELS VOOR EIGENTIJDSE UITDAGINGEN Tekst: Arie Grevers - Foto's: Kees Stuip Er is al veel bereikt. Nieuwe wetten worden langs de lat van de MKB-toets gelegd. Desondanks produceert Den Haag nog altijd regelgeving die leidt tot nutteloze administratieve rompslomp. Een voorbeeld: de Wet toezicht gelijke kansen bij werving en selectie. Een sterke Haagse lobby voor mkb-standpunten blijft hoogstnoodzakelijk. Dat werd duidelijk tijdens een AFNL-bijeenkomst in de Malietoren, het thuishonk van MKB Nederland. “Regeldruk ontstaat door gebrek aan vertrouwen” 10 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2023
DISCUSSIEFORUM “Discriminatie op grond van ras, geslacht of leeftijd is fout en wie zich daaraan bezondigt, moet dat voelen in de portemonnee of anderszins. Daar kan geen misverstand over bestaan. Zo is het ook geregeld in de grondwet. En daarmee is impliciet vastgelegd, dat je niet mag discrimineren bij werving en selectie van medewerkers. Een extra wet om dat te regelen, werkt contraproductief voor het mkb. Je maakt een wet voor een klein aantal boosdoeners en bestraft de overige 95 procent welwillende ondernemers met een extra administratieve last. De wet geldt weliswaar voor de bedrijven met meer dan 25 werknemers. Neemt niet weg dat de wet vele mkb’ers raakt.” Jacco Vonhof, voorzitter van MKB Nederland is net als Leendert-Jan Visser, directeur van dezelfde mkb-koepelorganisatie, en Mustafa Amhaouch, lid van de CDA-fractie in de Tweede Kamer spreker tijdens een AFNL-discussiebijeenkomst in Den Haag. Met zijn opmerking over de wet haakt hij aan op wat gastvrouw en voorzitter van de Aannemersfederatie, Riek Siertsema, er in haar inleiding over gezegd had. Ze agendeerde voor de bijeenkomst de volgende punten: De regeldruk moet minder. – “Een oerwoud aan vaak disproportionele regels en wetten vergen van mkb’ers veel nutteloos bestede tijd en energie. Een positieve uitzondering: de omgevingswet, één wet die 26 andere vervangt.” De wig, een steeds acuter probleem. – “Wij vinden dat het verschil tussen de loonkosten voor een werkgever en het netto-loon van de werknemer drastisch kleiner moet worden. Het loonstelsel moet op de schop. Onze ondernemers willen graag een gezond aandeel medewerkers in vast dienstverband, maar dat kan alleen als het voor ondernemer en werknemer aantrekkelijker wordt dan het nu is. Anders vervangt op termijn de zzp’er de werknemer.” Loondoorbetaling in het tweede ziektejaar moet anders. – “Nergens in Europa is het zo lang.” Schijnzelfstandigheid. – “We bepleiten een taskforce schijnzelfstandigheid in een brede coalitie met marktpartijen en het ministerie van SZW.” Mooie voorzetten waar de gastsprekers wel mee uit de voeten konden. MKB IS DE NORM Jacco: “We zitten al jaren in een personele unie met VNO-NCW. Toen ik vier jaar geleden voorzitter werd, was het beeld dat het grootbedrijf het voor het zeggen had, terwijl de achterban voor 97 procent uit mkb’ers bestaat. En daar waren we niet blij mee. Want de maatschappelijke waarde van het mkb is enorm. Het brengt samenhang in de samenleving, verdwijnt niet zomaar naar het buitenland, zorgt voor lokale en regionale werkgelegenheid. Het imago van het grootbedrijf is inmiddels behoorlijk veranderd. Denk aan: grote vervuilers, aandeelhoudersgedreven, vlucht naar lagelonenlanden en woekerwinsten. Het mkb-ondernemerschap staat er verhoudingsgewijs goed op. We mogen daar best trots op zijn en daar past een meer zelfbewuste houding bij. Wij zijn de norm en de overige drie procent moet zich maar aanpassen.” GOEDE BURGERS En die mkb-norm moet ook voor regelgeving gelden, vindt Jacco. “Mkb-ondernemers zijn vrijwel allemaal goede burgers die keurig volgens de regels leven. Daarom is het een slecht signaal als de overheid regels oplegt aan de hele groep om uitwassen bij een hele kleine groep ondernemers te bestrijden. Daar komt voor een belangrijk deel die regeldruk vandaan. Wat zegt de overheid namelijk: ‘toon jij maar aan dat je de regels niet overtreedt’. De mkb’er krijgt dan een administratieve rompslomp om de oren, waarvoor hij mankracht moet vrijmaken. Dat gaat natuurlijk ten koste van het feitelijke werk. Het is een low-trust/low-penalty benadering van de overheid, terwijl mkb’ers veel meer baat hebben bij een high-trust/high-penalty aanpak, waarmee je de rotte appels veel gerichter bestrijdt zonder dat iedereen eronder lijdt. De overheid gedraagt zich als iemand die het hek om zijn huis tegen inbrekers twee meter hoger maakt, als er één inbreker onder het oorspronkelijke hek is doorgekropen. Natuurlijk moet je in regels vastleggen hoe we met elkaar omgaan, hoe we omgaan met de natuur, het klimaat, enzovoort. Maar doe dat op basis van vertrouwen en laat de ondernemer niet eindeloos formulieren invullen, checklisten afvinken, certificaten halen en stickers plakken op het raam om aan te 11 NUMMER 2 - 2023 | BOUWBELANG Mustafa Amhaouch: “Zou gerichte arbeidsmigratie in een vergrijzend Nederland een remedie zijn tegen personeelstekort?”
last van als je zzp’er bent. Dus veel werknemers kiezen eieren voor hun geld en worden zzp’er. Een taskforce, zoals Riek voorstelt, is misschien zo’n slecht idee niet. Het is in ieder geval verstandig nu alvast de eerste bouwstenen te leggen voor een totaal nieuw beloningsstelsel. Ik denk aan iets, wat je negatieve inkomstenbelasting zou kunnen noemen. Daar zoek ik nog wat mensen bij die ervoor doorgeleerd hebben. Maar in grote lijnen ziet het er als volgt uit. Iedereen tot 30.000 euro betaalt geen inkomstenbelasting. En verdien je bijvoorbeeld 20.000 euro per jaar, doordat je een uitkering krijgt, dan wordt dat via de inkomstenbelasting aangevuld tot 30.000. Verdien je een salaris boven die grens, dan ga je progressief belasting betalen over elke euro meer. Verder geen poespas. Geen toeslagen, geen subsidies. Heel simpel . De plannen bevinden zich in een rudimentaire fase en ik ga het niet meer meemaken mocht het ooit zover komen. Maar we moeten het durven om fundamenteel over zulke zaken na te denken.” DOORBETALING IN HET TWEEDE ZIEKTEJAAR Vanaf de eerste dag dat er over re-integratie van langdurig zieke medewerkers is gesproken, hebben de bonden gezegd dat er niks aan het ontslagrecht mag veranderen. Dat is belangrijk om te begrijpen dat het bereikte resultaat het maximaal haalbare is, zegt Jacco. “Het heet weliswaar doorbetaling bij ziekte maar het gaat eigenlijk over ontslagrecht en dan in het bijzonder: hoe richten we de overgang van het eerste naar het tweede spoor in. Het eerste spoor is re-integratie in het eigen bedrijf en het tweede spoor re-integratie bij een ander bedrijf. Daarover heerst onzekerheid bij met name de kleine ondernemers. Een werknemer kan zich na ongeveer tweeënhalf jaar (twee jaar en nog eens 26 weken hersteltijd) melden bij zijn werkgever om de draad weer op te pakken. Dus in die tweeënhalf jaar kan de zieke werknemer niet structureel vervangen worden, terwijl tonen dat hij of zij eerlijk aan het ondernemen is. Daar word je helemaal gek van. De Wet toezicht gelijke kansen bij werving en selectie is weer zo’n wet gebaseerd op wantrouwen in plaats van vertrouwen. De gemiddelde mkb-ondernemer neemt zijn mensen aan op basis van capaciteiten en kijkt daarbij niet naar huidskleur, achternaam, religie of geslacht. En als uitzendbureaus zich laten leiden door foute wensen van hun opdrachtgevers, dan moet dat keiharde consequenties hebben voor beide. Dat lijkt me een betere benadering dan alle bedrijven met meer dan 25 medewerkers te belasten met extra en overbodig papierwerk. Daarom maken we ons sterk voor een dereguleringsagenda.” AFSCHAFFEN WAT NIET MEER PAST Volgens Jacco hebben we op tal van fronten uit het oog verloren waarvoor de regels ooit bedoeld waren. “Neem nou ons sociale stelsel. Dat was ooit een prachtig systeem om mensen die het even moeilijk hadden omdat ze werkeloos waren, vooruit te helpen. Terwijl je er nu bij wijze van spreken op achteruit gaat als je vanuit werkeloosheid wilt gaan werken. De prikkel ontbreekt. Om dezelfde reden is het heel moeilijk om parttimers over te halen fulltime te gaan werken. De systemen die we met alle goede bedoelingen hebben opgetuigd, lopen vast, omdat we er allerlei regelingen en uitzonderingen aangehangen hebben. Wij bepleiten dat we regels tegen het licht van deze tijd houden. Wat niet meer past kun je afschaffen of opnieuw formuleren, aangepast aan deze tijd. Dat is een proces van jaren. Ik ga dat niet meer meemaken. Maar we kunnen wel alvast een begin maken en voortdurend aankaarten dat we nieuwe, eigentijdse stelsels nodig hebben om de uitdagingen van nu adequaat op te pakken.” NEGATIEVE INKOMSTENBELASTING De WIG is ook zo’n kwestie waar we opnieuw naar moeten kijken, vindt Jacco. “Mkb’ers willen graag een gezond aandeel eigen medewerkers om het werk uit te voeren. Maar dat kan alleen als mensen graag in jouw branche en voor jouw bedrijf willen werken. Wil je daar in de beloningssfeer iets aan doen, dan blijkt dat je voor elke euro extra ruim 70 procent moet afdragen aan de fiscus. Onder de streep krijgt de werknemer er een paar centen bij. Daar wordt je niet vrolijk van. Het verschil bruto/netto is in Nederland veel te groot om op termijn de arbeidsmarkt interessant te houden. Daar heb je geen Gerichte arbeidsmigratie is een prima oplossing voor het personeelstekort. Laat uw mening horen via een simpele click op de website bouwbelang.com Leendert-Jan Visser: “Afspraken Toets na eerste jaar ziekte maakt ontslag mogelijk, maar loonkosten blijven.” 12 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2023
DISCUSSIEFORUM de werkgever vaak weet dat terugkeer van de zieke werknemer onwaarschijnlijk is. Alle verstandige werkgevers hebben inmiddels een ontzorgpolis over het tweede jaar bij hun verzekeringsmaatschappij afgesloten.” De mensen in de zaal, met name vanuit de gelederen van brancheverenigingen Gebouwschil en MKB INFRA reageren prompt: “Dit neemt niet weg dat het tweede jaar doorbetaling een doorn in het oog van de werkgevers blijft, evenals de stijgende verzekeringskosten als er één of meerdere werknemers langdurig ziek zijn” Jacco antwoordt: “Dat zal niet veranderen in de nieuwe afspraken. Het bereikte resultaat was domweg de enige optie. Het alternatief – de kosten collectief maken – zou slechter zijn. Dan wordt het op den duur onbetaalbaar. Dat hebben we gezien bij de wao en bij vorige ziektekostenregelingen. Voor werkgevers zit er niks anders op dan zich goed te verzekeren.” Leendert-Jan: “Wat zijn nou die nieuwe afspraken? Het moet nog in detail uitgewerkt worden, maar het wordt nu zo dat de ondernemer na één jaar een toets kan aanvragen die over twee zaken gaat: is de persoon nog ziek en zou hij of zij hetzelfde werk weer kunnen oppakken eventueel met wat aanpassing op de werkplek? Als dat niet het geval is, dan is er in praktische zin sprake van ontslag met inachtneming van 13 weken hersteltijd bovenop het eerste jaar. Voorwaarde is wel, dat de werkgever in het eerste jaar keurig heeft voldaan aan zijn verplichtingen. Hij is nog wel gebonden aan de doorbetalingsplicht tot einde van het tweede jaar, maar dat loopt dan onder de verzekering. Bovendien neemt de verzekering de inspanningsverplichting van re-integratie elders over. Je weet in ieder geval zeker dat het na twee jaar definitief voorbij is. Tenzij je als werkgever graag verder wilt met de werknemer.” STRIJD TEGEN PERSONEELTEKORT Mustafa Amhaouch was vooral gekomen om te luisteren naar de ondernemers. Eén van zijn vragen ging over personeelstekort. “Kunnen jullie wel aan voldoende vakbekwaam personeel komen om invulling te geven aan de woningbouwambities? Zou gerichte arbeidsmigratie een oplossing zijn? Zeker tegen de achtergrond van een vergrijzend Nederland.” De tegelzetters vinden vooralsnog dat het tekort aan arbeidskrachten weggewerkt kan worden door intensivering van opleiding. Dat zou kunnen als zzp’ers ook leermeester mogen zijn. Maar dat mag niet onder de huidige regels. Daarop heeft branchevereniging Bovatin nu het initiatief genomen voor een constructie waardoor het wel mogelijk is voor zzp’ers om leerlingen op te leiden. Als daar niet ergens een potje voor is, wil de branchevereniging het initiatief zelf financieren. De steigerbouwers hebben ervaring met arbeidsmigratie. Met name de ondernemers die opdrachten aannemen in de petrochemische en de zware industrie. De Shells, Esso’s en Tata’s van deze wereld hebben geen boodschap aan het excuus dat de steigerbouwer geen personeel kan vinden om het werk uit te voeren. Zij willen dat het werk binnen de gestelde termijn afgerond wordt, want de belangen zijn doorgaans enorm. Maar steigerbouwers, installateurs en isoleerders zijn er op dit moment niet of nauwelijks te krijgen. Graag zetten de steigerbouwers dan arbeidsmigranten in. Maar huisvesting blijkt de bottleneck. Dat is niet exclusief het probleem van de ondernemers in de steigerbouw. Daarom heeft de branchevereniging VSB het initiatief genomen voor een gesprek met de grote opdrachtgevers. Deze hebben zich – gelet op de belangen die ook zij hebben – bereid verklaard mee te denken. NNOVATIEVE SLAGKRACHT Amhaouch was ook nieuwsgierig naar de innovatieve slagkracht van mkb-bouwondernemers. “Is daar voldoende tijd, financiële ruimte en mankracht voor? Mkb’ers kunnen immers geen afdeling Research en Development afdeling optuigen.” Ook op dat punt blijken mkb’ers behoorlijk creatief te zijn getuige een voorbeeld van ondernemers uit de achterban van branchevereniging Straatwerk Nederland. Daar is een robot voor straatwerk ontwikkeld doordat enkele ondernemers contact gezocht hebben met partners in de toeleverende industrie en de ICT. Gezamenlijk hebben ze er ruim een miljoen euro ingestoken en november verleden jaar is de robot gepresenteerd (zie vorige uitgave BouwBelang). Om het product marktrijp te maken zal er nog zeker eenzelfde bedrag nodig zijn. Het D66-Tweede Kamerlid was onder de indruk en wil de robot graag een keer in actie zien. Ten slotte bedankte hij de ondernemers voor de input en nam afscheid. Maar niet voordat de secretaris van de branchevereniging voor ondernemers die werken aan de gebouwschil (GNL) hem een boekwerk aanreikte, waarin alle wetten en regels met een heldere toelichting zijn gebundeld, die gelden voor Nederlandse MKB-bedrijven in de bouw. En dat zijn er indachtig de inleiding van Riek Siertsema veel te veel. “Een volgende editie mag wat mij betreft de helft dunner zijn.” Het grote verschil tussen bruto- en nettoloon is de nekslag voor een gezonde arbeidsmarkt. Laat uw mening horen via een simpele click op de website bouwbelang.com Jacco Vonhof: “Het verschil tussen het bruto- en nettoloon is in Nederland veel te groot om een aantrekkelijke arbeidsmarkt overeind te houden.” Riek Siertsema: “We bepleiten een brede coalitie met marktpartijen en het ministerie van SZW om schijnzelfstandigheid aan te pakken.” 13 NUMMER 2 - 2023 | BOUWBELANG
Tekst: Arie Grevers - Foto's: Kees Stuip WERKBEZOEK: POLITIEK ONTMOET PRAKTIJK “Na-isoleren vereist gezamenlijk overleg en eenvoudige regels” 14 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2023
POLITIEK ONTMOET PRAKTIJK Isoleren van bestaande voorraad is essentieel in de energietransitie. Dat vinden we belangrijk. Maar in de spouwruimten kunnen ook vleermuizen leven en hun welzijn vinden we ook belangrijk. Hoe vind je daarin met alle betrokken partijen de meest optimale route, die tegemoet komt aan beide wensen? Hoe komen we tot een regeling die voor alle partijen werkbaar is? Dat was één van de vraagstukken die op tafel kwam tijdens een bouwplaatsbezoek van D66-parlementariër Faissal Boulakjar. Het was een frisse ochtend, temperatuur rond drie graden Celsius, maar het zonnetje stond in een strakblauwe hemel en won steeds meer aan kracht. De medewerkers van Van de Bunt Isolatietechniek B.V. boren gaten op regelmatige afstanden van elkaar in de gevel van een woning in Nunspeet. Doel: naisoleren. Maar voordat ze daaraan beginnen is de spouw met een klein cameraatje gecontroleerd op obstakels en in het bijzonder op de aanwezigheid van vleermuizen. Als de kust veilig is, brengen ze met een spuitpistool dat in het geboorde gat wordt geklemd, een mengsel van lijm en eps-parels in de spouw. Zodra de spouwruimte achter een gat verzadigd raakt, neemt de druk op de spuitmond toe. Bij een bepaalde druk slaat het pistool automatisch af. Vervolgens plaatst de isoleerder het pistool op het volgende gat. POLITIEK MEETS PRAKTIJK Een niet alledaags publiek kijkt vol belangstelling naar de verrichtingen van Maurits van der Ziel, de isoleerder van dienst. Het bestaat uit Faissal Boulakjar, Tweede Kamerlid voor D66, Steven Endema, ondernemer en directeur/eigenaar van Van de Bunt Isolatietechniek B.V., Piet-Jan Dijkstra, voorzitter Isolerend Nederland (Vereniging van Erkende Isolatiebedrijven) en Riek Siertsema, voorzitter Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra (AFNL). Op uitnodiging van de laatste is iedereen naar Nunspeet gereisd in het kader van een werkbezoek. En dat betekent dat er stevige noten gekraakt worden over de gevolgen van overheidsbeleid voor mkb-bedrijven. Faissal: “Ik durf het bijna niet te vragen, maar mag ik ook even?” Geen punt vindt Maurits en overhandigt hem de boormachine. Vaardig alsof hij het apparaat dagelijks hanteert, boort Faissal het volgende gat. Steven, altijd op zoek naar vakkundig personeel, vraagt hem of hij morgen beginnen kan. “Maar wel stipt om 7.00 uur op de bouwplaats!” De sfeer is ontspannen. NA-ISOLEREN EN BESCHERMDE DIERSOORTEN Maar ter zake: waar lopen de mensen in de isolatiebranche tegenaan? Piet-Jan steekt van wal: “De overheid heeft voor 2023 en 2024 in totaal 300 miljoen uitgetrokken voor het Nationaal Isolatieprogramma (NIP). Met dat geld wil de overheid een flinke slinger geven aan het isoleren van daken, begane grondvloeren en gevels van de bestaande voorraad woningen. En daar hebben ze haast mee, want we willen in Nederland zo snel mogelijk de energietransitie doorvoeren en isoleren is daarin de eerste stap. Na-isoleren van de gevel betekent in Nederland vrijwel altijd de spouwruimte vullen met eps-korrels. Maar in die spouw kunnen ook vleermuizen wonen. En vleermuizen willen we – volkomen terecht – beschermen. Als een woningeigenaar zijn spouw wil isoleren moet hij ervoor zorgen, dat deze natuurvrij is. Zo staat het in de wet en voordat onze leden, de isolatiebedrijven, aan de slag gaan, zullen ze de eigenaren daarop attenderen onder verwijzing naar de wet. Op zich behoort elke Nederlander de wet te kennen. In de praktijk is het echter zo, dat slechts een enkeling op de hoogte is van de Faissal Boulakjar: “Helemaal eens met de isolatiebranchevereniging. Geef jongeren een brede bouwopleiding en leidt ze niet op voor slechts één vaardigheid.” D66-Tweede Kamerlid Faissal Boulakjar hanteert vaardig de boormachine en zou als het aan Steven Endema ligt de volgende dag bij hem aan de slag kunnen. Medewerker Maurits van der Ziel houdt een oogje in het zeil. 15 NUMMER 2 - 2023 | BOUWBELANG
inhoud van wetten. Onze wetten zijn ingewikkeld en vaak behoorlijk omvangrijke documenten. Dat geldt ook voor de Natuurbeschermingswet. Dus meestal kan de eigenaar uit zichzelf weinig over bewoners van zijn spouw zeggen. Hij kan dan een ecoloog inschakelen die de situatie voor hem in kaart brengt. Maar dat kost al gauw 5.500 tot 8.500 euro. Neem van mij maar aan: dat doet de doorsnee particuliere huiseigenaar niet.” EIGENAAR BLIJFT VERANTWOORDELIJK Steven: “We zijn verplicht om, voordat we starten, met een cameraatje in de spouw te kijken, daar kunnen we op gecontroleerd worden, maar de eigenaar blijft verantwoordelijk. En dat maakt ze kopschuw. Je merkt in de praktijk dat men op de particuliere markt reserves heeft als ze zich realiseren wat ze ervoor moeten doen. En dan denk ik: het kan toch niet de bedoeling zijn dat de particuliere huiseigenaren zich hierdoor geremd voelen en het isoleren dan maar achterwege laten?! Wat we als isolerende partij storend vinden is het feit dat we te maken hebben met verschillende protocollen waar we ons aan moeten houden. Nu zijn we hier in de gemeente Nunspeet. Morgen in een andere gemeente waar onze mensen op de bouwplaats mogelijk weer te maken krijgen met andere gemeentelijke richtlijnen. We hebben 320 gemeenten. We willen graag overal met hetzelfde protocol aan de slag kunnen.” ZO WERKT HET NIET Piet-Jan: “Als ik als particuliere eigenaar naar mijn gemeente ga om te vragen naar de relevante richtlijnen, veroorzaak ik waarschijnlijk een hoop stress, zeker als ze binnen 48 uur moeten antwoorden. De gemeenteambtenaren zullen in paniek de provincie bellen en daar zullen ze zeggen: ‘we hoeven alleen te handhaven en dat zullen we wel doen als jullie de plannen presenteren’. Zo gaat het al vijftien jaren en zo werkt het niet.” KAMERBRIEF: GELIJK SPEELVELD Faissal: “We hebben onlangs vanuit de kamer een brief verzonden om daar een einde aan te maken. We pleiten voor een gelijk speelveld voor na-isolatieprojecten, waarin woningeigenaren, bedrijven, corporaties, instellingen, enzovoort aan eenzelfde setje criteria getoetst moeten worden. Dat maakt het voor de gemeenten heel overzichtelijk. We willen dat het nog voor de zomer geregeld is. Overigens wil dat niet zeggen, dat we inleveren op duurzaamheidsdoelstellingen. De lat blijft op gelijke hoogte liggen.” OVERLEG MET HELE KETEN Piet-Jan: “Dat is mooi. We merken overigens dat we bij de rijksoverheid de laatste tijd meer gehoor krijgen voor onze standpunten. Ook daar zijn ze inmiddels van mening dat je alleen een stap voorwaarts kunt zetten, als alle betrokken partijen aan tafel zitten om te zoeken naar een uitweg uit de onwerkbare situatie. Wij zeggen: nodig de koepels uit. Voor de provincies is dat IPO, voor de gemeenten VNG. Verder de marktpartijen en ook ecologen van divers pluimage, zodat je een representatieve mix van inzichten krijgt. In zo’n constellatie waarin de hele keten aan tafel zit realiseer je het snelst tractie op het vraagstuk. We hebben de eerste gesprekken gevoerd en die zijn hoopgevend. Wij zien wel wat in een systeem waarmee je kansen op spouwbewoning door vleermuizen beter in kaart kunt brengen. Je meldt jouw woning aan en ontvangt direct informatie. Wat is er in jouw wijk bekend over vleermuizen? Welke soorten leven er? Welke sporen wijzen op vleermuizen? Gegevens over sporen kun je inPiet-Jan Dijkstra: “Eindelijk lijkt er een doorbraak te komen en gaan branche, overheid en natuurbeschermers gezamenlijk de uitdagingen bij na-isolatie te lijf. Hoogtijd na vijftien jaar onwerkbare regelgeving.” Steven Endema: “We willen een gemeentelijk protocol met verwerkingsregels die overal dezelfde zijn. Nu kan elke gemeente z’n eigen richtlijnen bepalen. Dat is onwerkbaar.” 16 BOUWBELANG | NUMMER 2 - 2023
POLITIEK ONTMOET PRAKTIJK voeren. Zo breid je de kennis over vleermuizen in jouw wijk uit en maak je die voor anderen toegankelijk. Vervolgens legt het systeem stapsgewijs uit wat je moet doen. Zijn er sporen dan plaats je zogeheten exclusive laps. De vleermuizen kunnen wel naar buiten, maar niet meer naar binnen. Na drie dagen kun je ervan uitgaan dat de spouw natuurvrij is. Maar in het kraamseizoen mag je een exlusive lap natuurlijk niet inzetten. De moeders en de jongen verlaten de spouw dan niet . In de winter slapen ze; ook dan verlaten ze hun verblijf niet. Voor het isoleren van de spouwruimtes waar vleermuizen kunnen zitten, heb je netto slechts drie maanden de tijd. Het wordt een enorme uitdaging om de isolatieambitie tot 2030 van deze regering te realiseren als we slechts een kwartaal per jaar aan de slag kunnen. Daarom is kennisopbouw over de locaties waar vleermuizen verblijven en waar niet, zo belangrijk.” HOUD SUBSIDIEREGELS EENVOUDIG Riek: “Is het een idee daar ook gelijk de subsidiemogelijkheden aan te koppelen en wel zo dat het voor iedereen inzichtelijk is. Ik heb me daar eens in verdiept en ik merk dat het een complexe wereld is van allerlei regelingen. Niet zo eenvoudig te doorgronden allemaal. Je moet er behoorlijk wat tijd insteken. Dat kan niet iedereen zich veroorloven. Ik denk bijvoorbeeld aan de particuliere huiseigenaren met een smalle beurs; een groep die je graag wilt overtuigen. Maar dat doe je niet met ingewikkelde procedures. In Drenthe, de provincie waar ik woon, hebben ze dat begrepen. Daar hebben ze slechts drie criteria waaraan je moet voldoen om voor subsidie in aanmerking te komen: •Je woont in de provincie Drenthe of in de gemeente Hardenberg. •Je bent eigenaar van een woning. •Je verdient niet meer dan €23.233,- per jaar (als het huis alleen op jouw naam staat). Of als jij en je partner samen niet meer verdienen dan €32.592,- per jaar (als het pand op beider naam staat). Dat zijn heldere en duidelijke regels, waar iedereen mee uit de voeten kan.” Piet-Jan: “Eenvoudige subsidieregels. Daar pleiten we al jaren voor. We hebben nu te maken met een stapeling van regelingen waar de gemiddelde burger geen touw aan vast kan knopen. Daar moeten we echt vanaf.” BREDE OPLEIDING AANBIEDEN Faissal: “Er is gelukkig veel geld beschikbaar gesteld. Deze regering heeft het Nationaal Isolatieprogramma opgetuigd. Er is tot 2030 ongeveer vier miljard euro gereserveerd. Vandaag is me ook weer duidelijk geworden dat we die enorme uitdaging alleen effectief kunnen aangaan in samenwerking met alle partijen in de keten. Bovendien moeten we jonge mensen overtuigen te kiezen voor een beroep in de bouw. Daar hebben we het ook over gehad. En dat kunnen we alleen door ze een perspectief te bieden. Dus niet alleen opleiden voor dat ene trucje, maar een brede opleiding aanbieden. Als het isoleren dan gedaan is, kunnen ze elders aan de slag. Dank voor de ontvangst hier in Nunspeet. Ik heb mijn inzichten weer kunnen verrijken en dat is voor mij het belang van deze bezoeken op locaties in het land. Daar kan ik wat mee in de Tweede Kamer.” Leerlingen niet opleiden voor een trucje, maar bied ze zoveel mogelijk bouwdisciplines aan. Dat is goed voor het bouwimago en verhoogt de inzetbaarheid/afwisseling tijdens loopbaan. Laat uw mening horen via een simpele click op de website bouwbelang.com. Riek Siertsema: “Subsidieregels voor naisolatie van woningen zijn complex. De gemiddelde burger begrijpt er niet zoveel van. Dat moet eenvoudiger.” Even napraten om enkele noten te kraken. Van links naar rechts: Riek Siertsema, Steven Endema, Faissal Boulakjar en, op de rug gezien, Piet-Jan Dijkstra. 17 NUMMER 2 - 2023 | BOUWBELANG
www.bouwbelang.comRkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=